Najpopularniejszym gatunkiem literackim w Polsce jest kryminał. Może to dreszczyk emocji, może samodzielne próby rozwiązania zagadki, a może kreacja bohaterek i bohaterów – bez względu na powód, powieści kryminalne i sensacyjne zdobyły serca czytelniczek i czytelników.
Co ciekawe, po kryminały chętniej sięgają kobiety niż mężczyźni – jak wynika z raportu „Stan czytelnictwa książek w Polsce w 2023 roku” opublikowanego przez Bibliotekę Narodową, lekturę książek tego gatunku zadeklarowało 30% czytelniczek oraz 25% czytelników.
A co decyduje o tym, po które tytuły sięgamy? 28% osób czytających kryminały sięga po nie na podstawie poleceń znajomych, a 22% – na podstawie własnych poszukiwań w księgarni, w bibliotece czy w rodzinnym księgozbiorze. 17% czerpie informacje od rodziny.
– Tego typu książki, podobnie jak pozostałe, były najczęściej kupowane (33%) i często trafiały do czytelników dzięki otrzymywanym prezentom (19%), a także były pożyczane od znajomych i przyjaciół (11%), tylko trochę rzadziej – od rodziny (9%). Warto podkreślić, że aż co piąta książka z literatury kryminalnej została wypożyczona z biblioteki publicznej, ale tylko o 7% czytanych powieści kryminalnych dowiedziano się od bibliotekarki lub bibliotekarza – komentuje Zofia Zasacka, autorka rozdziału „Wybory czytelnicze Polaków w 2023 roku”. – Książki tego typu krążą więc w różnych obiegach, jednak najczęściej w towarzysko-instytucjonalnym obiegu książki.
Remigiusz Mróz jest najchętniej czytanym pisarzem w Polsce, siłą rzeczy jest więc też najbardziej poczytnym autorem kryminałów. Nie jest to zaskoczeniem, biorąc pod uwagę, że od lat pozostaje też najlepiej zarabiającym twórcą (licząc wyłącznie zysk ze sprzedaży książek, nie uwzględniając honorariów za spotkania autorskie czy adaptacje). Łącznie lekturę twórczości Mroza deklaruje 5,6% osób, które w roku 2023 przeczytały przynajmniej jedną książkę.
– Systematycznie przybywające i wydawane kolejne powieści Mroza podtrzymują zainteresowanie i pewnego rodzaju napięcie u czytelników, którzy czujnie wychwytują nowości. Najczęściej wymieniano najnowsze tytuły tego autora: „Światła w popiołach”, „Widmo Brockenu”, ale także wcześniejsze, m.in. „Nieodgadnioną”, „Kasację”, „Behawiorystę” i inne – wylicza Zofia Zasacka. – Należy odnotować, że Mróz jest pisarzem czytanym w różnych środowiskach, nieco częściej jednak przez kobiety.
Jak prezentuje się lista najpopularniejszych autorek i autorów kryminałów oraz po jakie tytuły sięgały osoby biorące udział w badaniu?
1. Remigiusz Mróz
„Światła w popiołach”, „Widmo Brockenu”, „Kasacja”, „Behawiorysta”, „Nieodnaleziona”
2. Harlan Coben
„Za wszelką cenę”, „W głębi lasu”, „Krótka piłka”, „Mów mi Win”, „Nie mów nikomu”
3. Katarzyna Bonda
„Kobieta w walizce”, „Pochłaniacz”, „Lampiony”, „Florystka”, „Nikt nie musi wiedzieć”, „Sprawa Niny Frank”
4. Agatha Christie
„I nie było już nikogo”, „Morderstwo w Orient Expresie”, „Śmierć na Nilu”
5. Paula Hawkins
„Dziewczyna z pociągu”
6. Joanna Chmielewska
„Depozyt”, „Wszystko czerwone”, „Dzikie białko”, „Nawiedzony dom”
7. Camilla Läckberg
„Latarnik”, „Kukułcze jajo. Saga o Fjällbace”
8. Dan Brown
„Anioły i demony”, „Kod Leonarda da Vinci”, „Zaginiony symbol”
9. Wojciech Chmielarz
„Zombie”, „Żmijowisko”, „Rana”, „Dług honorowy”
10. B. P. Paris
„Za zamkniętymi drzwiami”, „Terapeutka”, „Uwięziona”
11. Robert Ludlum
„Tożsamość Bourne’a”, „Krucjata Bourne’a”
12. Paulina Świst
„Chechło”, „Paprocany”, „Przekręt”
W raporcie zostało odnotowanych więcej wskazanych nazwisk, które nie załapały się do zestawienia najpopularniejszych autorek i autorów.
W literaturze polskiej są to: Marek Krajewski, Adrian Bednarek, Małgorzata Rogala, Robert Małecki, Marcel Moss, Katarzyna Puzyńska, Kinga Wójcik, Karolina Wójciak, Magda Stachula, Małgorzata Oliwia Sobczak, Zygmunt Miłoszewski, Alicja Sinicka, Anna Kańtoch, Anna Klejzerowicz, Beata i Eugeniusz, Grzegorz Kapla, Diana Brzezińska, Katarzyna Wolwowicz, Krzysztof Koziołek, Marta Guzowska, Piotr Bojarski, Mirosław Czarnecki, Michał Śmielak, Olga Rudnicka, Klaudiusz Szymańczak, Tomasz Duszyński oraz Katarzyna Gurnard.
W przypadku literatury obcej odnotowane zostały następujące nazwiska: John Grisham, Robert Harris, Ken Follet, James Webb, Frederick Forsyth, Alistair McLean, Tom Clancy, Stieg Larsson, Jo Nesbö, Tess Gerritsen, Alex North, Bernard Minier, Charlie Donlea, Jeffrey Deaver, Jenny Blackhurst, Rachel Abbott, Lee Child, Catherine McKenzie, Aleksandra Marinina, Alex Kava, Chris Carter, Adele Parks, Dorothy Uhnak, Emily Barr, Georges Simenon, Gilly Macmillan, Guillaume Musso oraz Jussi Adler-Olsen.
Czy znacie twórczość tych autorów i autorek? Czy w minionym roku na liście Waszych lektur znalazły się powieści kryminalne, sensacyjne, detektywistyczne i thrillery? A jeśli tak, to które z nich polecacie, a które odradzacie?
Anna Tess Gołębiowska
Na łamach naszego portalu znajdziecie liczne wywiady z twórczyniami i twórcami kryminałów oraz thrillerów. Oto przykłady:
• Thriller to połączenie zagadki z możliwością zagłębienia się w zakamarki ludzkiej psychiki – wywiad z Kamilą Bryksy, autorką „Mgły”
• Krwawe walentynki, zapomniane dzieła sztuki i kłopoty ze świeżym denatem – wywiad z Małgorzatą Starostą, autorką „Komu zginął trup?”
• Nic, co poznane, przeczytane, usłyszane się nie marnuje – wywiad z Agnieszką Jeż, autorką powieści „Pomroka”
• Napisałam thriller psychologiczny przez przypadek – rozmawiamy z B.A. Paris, autorką „Za zamkniętymi drzwiami”
• Moi bohaterowie mnie wybierają – wywiad z Magdą Stachulą, autorką „Pisarki”
• Presja drugiej książki i miłość do Szwajcarii – wywiad z Anną Górną, autorką „Doliny straconych złudzeń”
• „Nie romantyzuję złych zachowań” – wywiad z Agnieszką Kulbat, autorką „Bujdy”
• Każda z tych przerażających historii mogła wydarzyć się naprawdę – wywiad z Bogusławem Szablińskim, autorem „Sumienia”
• „Trzeba po prostu lubić to, co się robi” – rozmowa z Wojciechem Chmielarzem, współautorem „Niech to usłyszą”
• Luta Karabina o córkę walczy skuteczniej niż broń maszynowa – wywiad z Przemysławem Piotrowskim, autorem „Prawa matki”
• „Lubię łamać schematy” – wywiad z Igorem Brejdygantem, autorem „Sierot”
• Ze śmiercią w roli głównej – wywiad z Michałem Śmielakiem, autorem „Postracha”
• „Zawsze miałem poczucie, że nie pasuję do wykalkulowanego świata” – wywiad z Marcelem Mossem, autorem „Furii”
• Ostatnia książka o Zofii Wilkońskiej. Czy aby na pewno? – wywiad z Jackiem Galińskim, autorem „Koniec się pani nie udał”
• Mam nadzieję, że widz będzie skołowany – o serialu „Zachowaj spokój” rozmawiamy z Harlanem Cobenem
Zdjęcie główne: unsplash
