50 najczęściej tłumaczonych książek świata

Co sta­no­wi o tym, że dana książ­ka zysku­je popu­lar­ność na całym świe­cie, że wydaw­cy zabi­ja­ją się o pra­wa, powsta­ją kolej­ne tłu­ma­cze­nia: dzie­siąt­ki, a nawet set­ki? Pyta­nie, któ­re zada­ją sobie pew­nie tysią­ce ludzi, zwłasz­cza wydaw­cy. Pyta­nie, któ­re naj­pew­niej pozo­sta­nie bez odpo­wie­dzi, bo jak ten pro­blem zba­dać? Moż­na nato­miast wska­zać kon­kret­ne tytu­ły, któ­re roz­nio­sły się po świe­cie. Listę pięć­dzie­się­ciu naj­czę­ściej tłu­ma­czo­nych ksią­żek przy­go­to­wa­ło The Trans­la­tion Company.

Zna­ko­mi­tą więk­szość tych tytu­łów znaj­dzie­cie w pol­skich księ­gar­niach. Książ­ki, któ­re nie uka­za­ły się w naszym ojczy­stym języ­ku figu­ru­ją na liście pod ory­gi­nal­nym tytu­łem (jest ich zale­d­wie dwie!). Mar­twi, a może bar­dziej zasta­na­wia, nie­obec­ność pol­skich ksią­żek w zesta­wie­niu. Według gale­rii zapre­zen­to­wa­nej w „Maga­zy­nie O!Kultura nr 34”  powin­ny zostać wyszcze­gól­nio­ne przy­naj­mniej: Podró­że z Hero­do­tem Ryszar­da Kapu­ściń­skie­go prze­tłu­ma­czo­ne na 35 języ­ków oraz Mapy Alek­san­dry i Danie­la Mizie­liń­skich prze­tłu­ma­czo­ne na 32 języ­ki. Pozo­sta­łe tytu­ły nie zała­pa­ły­by się co praw­da do pierw­szej pięć­dzie­siąt­ki, ale war­to pamię­tać, że do naszych hitów eks­por­to­wych zali­cza­ją się mię­dzy inny­mi książ­ki Olgi Tokar­czuk, Wie­sła­wa Myśliw­skie­go, Mar­ka Kra­jew­skie­go czy Andrze­ja Sapkowskiego.

1. Mały ksią­żę, Anto­ine de Saint-Exu­péry (253)

Mały Ksią­żę to nie­zwy­kłe arcy­dzie­ło lite­ra­tu­ry świa­to­wej, któ­re sta­ło się ulu­bio­ną lek­tu­rą wie­lu poko­leń dzie­ci i doro­słych na całym świe­cie. Zosta­ło prze­tłu­ma­czo­ne na dwie­ście pięć­dzie­siąt trzy języ­ki i dia­lek­ty i wyda­ne w milio­nach egzem­pla­rzy. Już od sie­dem­dzie­się­ciu lat Anto­ine de Saint-Exu­péry w tej baśnio­wej opo­wie­ści o małym zło­to­wło­sym chłop­cu mówi o przy­jaź­ni, miło­ści, odpo­wie­dzial­no­ści, samot­no­ści i cier­pie­niu. Bez zbęd­ne­go mora­li­zo­wa­nia, w spo­sób pro­sty i bez­po­śred­ni, z dzie­cię­cą naiw­no­ścią i otwar­to­ścią dzie­li się z czy­tel­ni­ka­mi reflek­sja­mi nad tym, że “dobrze widzi się tyl­ko ser­cem. To, co naj­cen­niej­sze, jest nie­wi­docz­ne dla oczu”.

2. Pino­kio, Car­lo Col­lo­di (240)

Pino­kio to drew­nia­ny paja­cyk wystru­ga­ny przez cier­pli­we­go, ser­decz­ne­go maj­stra Dżep­pet­to. Paja­cyk nie­ocze­ki­wa­nie jed­nak ożył i od razu dał się we zna­ki swo­je­mu sta­re­mu ojcu, jako chło­piec krnąbr­ny i nie­po­słusz­ny. Dżep­pe­to, a tak­że jego przy­ja­cie­le – wróż­ka i Gada­ją­cy Świerszcz – sta­ra­ją się utem­pe­ro­wać jego cha­rak­ter, by potra­fił odróż­niać dobro od zła. Jed­nak Pino­kio na swej dro­dze spo­ty­ka wie­le nie­go­dzi­wych osób, któ­re nama­wia­ją go do złych rze­czy. Począt­ko­wo chło­piec daje się im zwieść i pono­si za to bole­sne kary, ale osta­tecz­nie docie­ra do nie­go, jakim to też ego­istycz­nym chłop­cem jest. Po wie­lu dra­ma­tycz­nych przy­go­dach powra­ca do ojca i sta­je się dobrym paja­cy­kiem. W nagro­dę za tę nie­zwy­kłą prze­mia­nę speł­nio­ne zosta­je jego naj­więk­sze marze­nie: sta­je się praw­dzi­wym chłopcem!

3. Wędrów­ka Piel­grzy­ma, John Buny­an (200)

Książ­ka Joh­na Buny­ana Wędrów­ka Piel­grzy­ma, uzna­na za kla­sycz­ne dzia­ło lite­ra­tu­ry chrze­ści­jań­skiej, jest opo­wie­ścią o ducho­wych prze­ży­ciach czło­wie­ka, któ­ry w pew­nym momen­cie swo­je­go życia pod wpły­wem Sło­wa Boże­go dozna­je prze­bu­dze­nia wła­sne­go sumie­nia. Posta­na­wia wyru­szyć w nie­ła­twą podróż w poszu­ki­wa­niu ratun­ku i wiecz­ne­go zba­wie­nia. Przez Cia­sną Bra­mę wkra­cza na nie­ła­twą ścież­kę życia, na któ­rej wal­czy z wie­lo­ma prze­ciw­no­ścia­mi losu, ale wytrwa­le je poko­nu­je, by osta­tecz­nie dotrzeć do bram Nowe­go Jeruzalem.

4. Ali­cja w Kra­inie Cza­rów, Lewis Car­roll (174)

Nie­za­po­mnia­na, kla­sycz­na powieść na pogra­ni­czu snu i jawy. Magicz­na podróż małej dziew­czyn­ki do fan­ta­stycz­nej kra­iny, w któ­rej wszyst­ko może się zda­rzyć. Tę powieść Lewi­sa Car­rol­la, wybit­ne­go mate­ma­ty­ka i pro­fe­so­ra Oxfor­du, uzna­no za arcy­dzie­ło lite­ra­tu­ry świa­to­wej. Dosko­na­ła lek­tu­ra dla czy­tel­ni­ka w każ­dym wieku.

5. Baśnie Ander­se­na, Hans Chri­stian Ander­sen (159)

Cali­necz­ka, Brzyd­kie Kacząt­ko, Księż­nicz­ka na ziarn­ku gro­chu, Sło­wik, Nowe sza­ty cesa­rza, Kró­lo­wa Śnie­gu – to tyl­ko kil­ka naj­bar­dziej zna­nych tytu­łów pięk­nych i wzru­sza­ją­cych opo­wie­ści naj­słyn­niej­sze­go baśnio­pi­sa­rza świa­ta. Nastro­jo­wy­mi, mądry­mi, napi­sa­ny­mi pięk­nym języ­kiem baśnia­mi Han­sa Chri­stia­na Ander­se­na zachwy­ca­ją się kolej­ne poko­le­nia dzie­ci, a ich rodzi­ce odkry­wa­ją w nich coraz to nowe ukry­te sensy.

6. 20.000 mil pod­mor­skiej żeglu­gi, Juliusz Ver­ne (148)

Kapi­tan Nemo ratu­je życie pro­fe­so­ra Aron­na­xa zabie­ra­jąc go na swo­ją łódź pod­wod­ną pod jed­nym wszak­że warun­kiem – pro­fe­sor i jego towa­rzy­sze będą bier­nie posłusz­ni roz­ka­zom kapi­ta­na i nigdy już nie zej­dą na sta­ły ląd. W zamian pozna­ją skry­wa­ne głę­bo­ko tajem­ni­ce mórz i oce­anów. Książ­ka jest fascy­nu­ją­cą powie­ścią przy­go­do­wą, któ­rą czę­sto zali­cza się do gatun­ku science-fiction.

7. Przy­go­dy Gala Aste­rik­sa, René Goscin­ny, Albert Ude­rzo (114)

Jest rok 50. przed naszą erą. Cała Galia zosta­ła pod­bi­ta przez Rzy­mian… Cała? Nie! Jed­na, jedy­na osa­da, zamiesz­ka­ła przez nie­ugię­tych Galów, wciąż sta­wia opór najeźdź­com i uprzy­krza życie legio­nom rzym­skim sta­cjo­nu­ją­cym w obo­zach Rabar­ba­rum, Akwa­rium, Rela­nium i Deli­rium… Tak roz­po­czy­na się pierw­szy tom naj­sław­niej­szej w Euro­pie serii humo­ry­stycz­nych komik­sów, któ­rej boha­te­ra­mi są dwaj nie­zwy­cię­że­ni galij­scy wojow­ni­cy – obda­rzo­ny wro­dzo­nym spry­tem Aste­riks i jego uwiel­bia­ją­cy dzi­ki przy­ja­ciel Obe­liks. Dzię­ki wła­ści­wo­ściom magicz­ne­go napo­ju uda­je im się odpie­rać ata­ki Rzy­mian i bro­nić rodzin­nej wioski.

8. Przy­go­dy Tin­ti­na, Her­gé (112)

Tin­tin, mło­dy repor­ter bruk­sel­skiej gaze­ty i zara­zem detek­tyw ama­tor, wyru­sza do Związ­ku Radziec­kie­go, by na pod­sta­wie wła­snych obser­wa­cji napi­sać repor­taż o życiu ludzi w pierw­szym na świe­cie pań­stwie komu­ni­stycz­nym. Jak się szyb­ko oka­zu­je, przy­bysz z Zacho­du nie jest mile widzia­ny, toteż boha­ter, zanim wypeł­ni swo­je dzien­ni­kar­skie zada­nie, musi przede wszyst­kim przeżyć…

9. Alche­mik, Pau­lo Coel­ho (80)

Alche­mik otwie­ra te drzwi w naszej duszy, o któ­rych ist­nie­niu wole­li­by­śmy cza­sa­mi zapo­mnieć. Każe marzyć, podą­żać za wła­snym powo­ła­niem, podej­mo­wać ryzy­ko, pójść w świat i wró­cić wystar­cza­ją­co śmia­łym, by sta­wić czo­ło wszel­kim prze­szko­dom. Baśnio­wa, ale­go­rycz­na opo­wieść o wędrów­ce anda­lu­zyj­skie­go paste­rza jest tłem do medy­ta­cji nad tym, jak omi­nąć życio­we pułap­ki, by dotrzeć do same­go siebie.

10. Pip­pi Poń­czo­szan­ka, Astrid Lind­gren (70)

Histo­ria o naj­sil­niej­szej i naj­bar­dziej nie­sfor­nej dziew­czyn­ce świa­ta. Pip­pi miesz­ka samot­nie w Wil­li Śmiesz­not­ce razem ze swo­im koniem i małp­ką, ma waliz­kę peł­ną zło­tych monet i… nie cho­dzi do szko­ły. Jej nie­kon­wen­cjo­nal­ne zacho­wa­nie jest wyzwa­niem dla miesz­kań­ców mia­stecz­ka: budzi zgor­sze­nie doro­słych oraz zachwyt rówieśników.

11. Har­ry Pot­ter, J.K. Row­ling (67)
12. Dzien­nik Anny Frank, Anne Frank (67)
13. Rok 1984, Geo­r­ge Orwell (65)
14. Przy­go­dy Huc­ka, Mark Twa­in (65)
15. Nazy­wam się Czer­wień, Orhan Pamuk (60)
16. Sher­lock Hol­mes, Arthur Conan Doy­le (60)
17. Świat Zofii, Joste­in Gaar­der (60)
18. Bar­dzo głod­na gąsie­ni­ca, Eric Car­le (60)
19. Przy­go­dy dobre­go woja­ka Szwej­ka, Jaro­slav Hašek (58)
20. Heidi, Johan­na Spy­ri (50)
21. Kubuś Pucha­tek, A.A. Mil­ne (50)
22. Wszyst­ko roz­pa­da się, Chi­nua Ache­be (50)
23. Nor­we­gian Wood, Haru­ki Mura­ka­mi (50)
24. Hob­bit, J.R.R. Tol­kien (50)
25. Prze­myśl­ny szlach­cic don Kichot z Man­czy, Migu­el de Cervan­tes (48)
26. Pach­ni­dło, Patrick Süskind (47)
27. Obcy, Albert Camus (45)
28. Kobie­ca Agen­cja Detek­ty­wi­stycz­na Nr 1, Ale­xan­der McCall Smith (45)
29. Męż­czyź­ni, któ­rzy nie­na­wi­dzą kobiet, Stieg Lars­son (44)
30. Kod Leonar­da da Vin­ci, Dan Brown (44)
31. Mumin­ki, Tove Jans­son (44)
32. Wiel­ki Gats­by, F. Scott Fit­zge­rald (42)
33. Chło­piec z lataw­cem, Kha­led Hos­se­ini (42)
34. Mif­fy, Dick Bru­na (40)
35. Miś zwa­ny Pad­ding­ton, Micha­el Bond (40)
36. Zabić droz­da, Har­per Lee (40)
37. Láng Túténg, Jiang Rong (39)
38. Sto lat samot­no­ści, Gabriel Gar­cía Márqu­ez (37)
39. Chłod­ny dotyk, Albert Sán­chez Piñol (37)
40. Saga Zmierz­chu, Ste­phe­nie Mey­er (37)
41. Gene­rał mar­twej armii, Isma­il Kada­re (37)
42. Pio­truś Kró­lik, Beatrix Pot­ter (36)
43. Ania z Zie­lo­ne­go Wzgó­rza, Lucy Maud Mont­go­me­ry (36)
44. Paję­czy­na Szar­lo­ty, Elwyn Bro­oks Whi­te (35)
45. Mado­gi­wa no Tot­to-chan, Tet­su­ko Kuroy­ana­gi (35)
46. Prze­mi­nę­ło z wia­trem, Mar­ga­ret Mit­chell (35)
47. Dia­men­to­wy plac, Mer­cè Rodo­re­da (34)
48. Bud­den­bro­oko­wie, Tho­mas Mann (30)
49. Fila­ry Zie­mi, Ken Fol­lett (30)
50. Buszu­ją­cy w zbo­żu, J.D. Salin­ger (30)

Autor: Oskar Grzelak