100 najlepszych książek według „Die Zeit”. Tokarczuk obok Joyce’a, Eco i Bułhakowa

Wyda­nie spe­cjal­ne „Die Zeit” zosta­ło poświę­co­ne 100 naj­waż­niej­szym książ­kom świa­to­wej lite­ra­tu­ry. Redak­to­rzy i redak­tor­ki nie­miec­kie­go tygo­dni­ka doce­ni­li jed­ną autor­kę z Pol­ski – to Olga Tokar­czuk. Na liście zna­leź­li się „Bie­gu­ni”.

Oprócz Nagro­dy Nobla w dzie­dzi­nie lite­ra­tu­ry, Man Booker Inter­na­tio­nal Pri­ze, Nagród Lite­rac­kich „Nike”, Pasz­por­tów „Poli­ty­ki”, Nagro­dy Fun­da­cji im. Kościel­skich i innych wyróż­nień, licz­nych dok­to­ra­tów hono­ris cau­sa czy pla­ne­to­idy nazwa­nej na jej cześć, Olga Tokar­czuk może pochwa­lić się kolej­nym sukcesem.

– Mamy świet­ną wia­do­mość. Powieść „Bie­gu­ni” Olgi Tokar­czuk zna­la­zła się na liście 100 naj­lep­szych ksią­żek lite­ra­tu­ry świa­to­wej nie­miec­kie­go pre­sti­żo­we­go tygo­dni­ka „Die Zeit” (Die neue ZEIT-Biblio­thek der Weltli­te­ra­tur) – ogło­si­ła Fun­da­cja Olgi Tokar­czuk. – Oprócz „Bie­gu­nów” na liście zna­la­zły się też mię­dzy inny­mi: „1984” George’a Orwel­la, „Mistrz i Mał­go­rza­ta” Micha­iła Buł­ha­ko­wa, „Ulis­ses” Jame­sa Joyce’a czy bar­dziej współ­cze­sna powieść „Bia­łe zęby” Zadie Smith. Bar­dzo się cieszymy!

„Bie­gu­ni” uka­za­li się po nie­miec­ku jako „Unrast”, w tłu­ma­cze­niu Esther Kin­sky, pisar­ki, poet­ki i ese­ist­ki. Esther Kin­sky jest lau­re­at­ką m.in. Nagro­dy im. Pau­la Cela­na (2009), Nagro­dy im. Kar­la Dede­ciu­sa (2011) oraz Brüc­ke Ber­lin 2002 i jest uwa­ża­na za jed­ną z naj­waż­niej­szych współ­cze­snych tłu­ma­czek lite­ra­tu­ry pol­skiej na język nie­miec­ki. W swo­im dorob­ku ma m.in. prze­kła­dy utwo­rów Han­ny Krall, Joan­ny Bator i Mag­da­le­ny Tulli.

„Bie­gu­ni” uka­za­li się nakła­dem Wydaw­nic­twa Lite­rac­kie­go w 2007 roku, a „Unrast” – nakła­dem wydaw­nic­twa Kam­pa Ver­lag w 2019 roku. War­to wspo­mnieć, że to wła­śnie za „Bie­gu­nów” Olga Tokar­czuk otrzy­ma­ła w 2008 roku Nagro­dą Lite­rac­ką „Nike”, a w 2018 roku Man Booker Inter­na­tio­nal Pri­ze. Za prze­kład książ­ki na język angiel­ski odpo­wia­da Jen­ni­fer Croft, „Bie­gu­ni” jako „Fli­ghts” uka­za­li się nakła­dem wydaw­nic­twa Fitz­car­ral­do Edi­tions w 2017 roku.

„Die ZEIT-Biblio­thek der 100 Bücher” (Biblio­te­ka 100 ksią­żek według „Die Zeit”) był to cykl felie­to­nów publi­ko­wa­ny w tygo­dni­ku Die Zeit począw­szy od 1978 roku. Recen­zje dzieł lite­ra­tu­ry świa­to­wej uka­zy­wa­ły się przez dwa lata.Następnie arty­ku­ły zosta­ły wyda­ne w posta­ci książ­ko­wej i cie­szy­ły się ogrom­nym zain­te­re­so­wa­niem – obec­nie dostęp­ne jest trzy­na­ste wyda­nie opu­bli­ko­wa­ne w 2009 roku.

Suk­ces przed­się­wzię­cia dopro­wa­dził do publi­ka­cji kolej­nych serii arty­ku­łów, m.in. kano­nu skie­ro­wa­ne­go dla osób stu­diu­ją­cych. „Nowa biblio­te­ka lite­ra­tu­ry świa­to­wej według »Die Zeit«” zosta­ła opu­bli­ko­wa­na w spe­cjal­nym wyda­niu pisma 25 listo­pa­da 2023 roku.

We wstę­pie czy­ta­my: „Do tego nume­ru »Die Zeit« redak­cja wybra­ła 100 ksią­żek z lite­ra­tu­ry świa­to­wej. Każ­dej książ­ce poświę­co­ny został tekst, recen­zja, oso­bi­ste wspo­mnie­nia naszych auto­rek i auto­rów. Biblio­te­ka ta zosta­ła podzie­lo­na na sie­dem kate­go­rii doty­czą­cych kwe­stii życio­wych lub uczuć: od »Stra­chu« i »Smut­ku« po »Kim jestem?« i »Odej­ście«. Życzy­my przy­jem­no­ści przy prze­glą­da­niu i lekturze”.

Pozo­sta­łe z kate­go­rii to „Noc”, „Seks” i „Stra­ta”. „Bie­gu­ni” Olgi Tokar­czuk tra­fi­li do kate­go­rii „Strach”.

Poni­żej pre­zen­tu­je­my peł­ną listę 100 pozy­cji wska­za­nych przez „Die Zeit”. W przy­pad­ku ksią­żek wyda­nych w Pol­sce, poda­je­my tytuł pod któ­rym zna­ne są w naszym kra­ju, a w przy­pad­ku pozy­cji nie­wy­da­nych po pol­sku, poda­je­my tytuł ory­gi­na­łu wraz z tłu­ma­cze­niem. Wyją­tek sta­no­wią sytu­acje, gdzie ory­gi­nal­ny tytuł jest nazwą własną.

Ile z tych ksią­żek zna­cie? Ile z nich macie w swo­ich biblio­tecz­kach? Koniecz­nie daj­cie znać w komentarzach!

Anna Tess Gołębiowska

„Nowa biblio­te­ka lite­ra­tu­ry świa­to­wej według »Die Zeit«”

1. Franz Kaf­ka: „Erzäh­lun­gen” (Opo­wia­da­nia; brak pol­skie­go wyda­nia)
2. Dan­te Ali­ghie­ri: „Boska kome­dia”
3. Isa­bel Allen­de: „Dom duchów”
4. Ngũgĩ wa Thiong’o: „Wizard of the Crow” (Cza­ro­dziej wron; brak pol­skie­go wyda­nia)
5. Doris Les­sing: „Zło­ty notes”
6. Hein­rich Böll: „Utra­co­na cześć Kata­rzy­ny Blum albo: Jak powsta­je prze­moc i do cze­go może dopro­wa­dzić”
7. Hila­ry Man­tel: „W kom­na­tach Wolf Hall”
8. Olga Tokar­czuk: „Bie­gu­ni”
9. Sten­dhal: „Czer­wo­ne i czar­ne”
10. Mar­ga­ret Atwo­od: „Opo­wieść Pod­ręcz­nej”
11. Haru­ki Mura­ka­mi: „Kro­ni­ka pta­ka nakrę­ca­cza”
12. Geo­r­ge Orwell: „Rok 1984”
13. „Biblia”
14. Karl Phi­lipp Moritz: „Anton Reiser” (brak pol­skie­go wyda­nia)
15. Zadie Smith: „Bia­łe zęby”
16. Har­riet Beecher Sto­we: „Cha­ta wuja Toma”
17. Chri­sta Wolf: „Nie­bo podzie­lo­ne”
18. Her­mann Hes­se: „Wilk ste­po­wy”
19. Gün­ter Grass: „Bla­sza­ny bębe­nek”
20. Mary Shel­ley: „Fran­ken­ste­in, czy­li współ­cze­sny Pro­me­te­usz”
21. Micha­ił Buł­ha­kow: „Mistrz i Mał­go­rza­ta”
22. Fio­dor Dosto­jew­ski: „Bie­sy”
23. Emi­ly Bron­të: „Wichro­we Wzgó­rza”
24. Umber­to Eco: „Imię róży”
25. Ernest Hemin­gway: „Sta­ry czło­wiek i morze”
26. Joseph Con­rad: „Jądro ciem­no­ści”
27. Hein­rich Heine: „Niem­cy – Baśń Zimo­wa”
28. Eva Menas­se: „Dun­kel­blum” (brak pol­skie­go wyda­nia)
29. David Foster Wal­la­ce: „Nie­wy­czer­pa­ny żart”
30. Tho­mas Mann: „Bud­den­bro­oko­wie. Dzie­je upad­ku rodzi­ny”
31. Wasi­lij Sie­mio­no­wicz Gros­sman: „Życie i los”
32. Bet­ti­na von Arnim: „Die Gün­der­ro­de” (brak pol­skie­go wyda­nia)
33. Geo­r­ge Eliot: „Mia­stecz­ko Mid­dle­march”
34. Ser­hij Wik­to­ro­wycz Żadan: „Inter­nat”
35. Arun­dha­ti Roy: „Bóg rze­czy małych”
36. Ágo­ta Kri­stóf: „Zeszyt”
37. Har­per Lee: „Zabić droz­da”
38. Swia­tła­na Alak­san­drau­na Alek­si­je­wicz: „Cza­sy secon­dhand. Koniec czer­wo­ne­go czło­wie­ka”
39. Joan Didion: „Rok magicz­ne­go myśle­nia”
40. Jona­than Fran­zen: „Korek­ty”
41. Imre Ker­tész: „Los utra­co­ny”
42. Sylvia Plath: „Szkla­ny klosz”
43. Joseph Roth: „Marsz Radetzky’ego”
44. Vir­gi­nia Woolf: „Pani Dal­lo­way”
45. Ger­ma­ine de Sta­ël: „De l’Allemagne” (Niem­cy; brak pol­skie­go wyda­nia)
46. Chi­ma­man­da Ngo­zi Adi­chie: „Ame­ry­ka­ana”
47. Gabriel Gar­cía Márqu­ez: „Sto lat samot­no­ści”
48. Judith Her­mann: „Let­ni dom, póź­niej… Opo­wia­da­nia”
49. Albert Camus: „Obcy”
50. Homer: „Ody­se­ja”
51. Her­ta Mül­ler: „Lis już wte­dy był myśli­wym”
52. Maxim Bil­ler: „Esra” (brak pol­skie­go wyda­nia)
53. Daniel Kehl­mann: „Rachu­ba świa­ta”
54. Tho­mas Pyn­chon: „Tęcza gra­wi­ta­cji”
55. Lew Niko­ła­je­wicz Toł­stoj: „Anna Kare­ni­na”
56. Her­man Melvil­le: „Moby Dick albo Wie­lo­ryb”
57. Johann Wol­fgang von Goethe: „Faust”
58. Hono­ré de Bal­zac: „Stra­co­ne złu­dze­nia”
59. The­odor Fon­ta­ne: „Effi Briest”
60. Han Kang: „Wege­ta­rian­ka”
61. Elfrie­de Jeli­nek: „Pia­nist­ka”
62. Jane Austen: „Duma i uprze­dze­nie”
63. F. Scott Fit­zge­rald: „Wiel­ki Gats­by”
64. Michel Houel­le­be­cq: „Cząst­ki ele­men­tar­ne”
65. Gusta­ve Flau­bert: „Pani Bova­ry”
66. Gio­van­ni Boc­cac­cio: „Deka­me­ron’
67. Char­lot­te Bron­të: „Dziw­ne losy Jane Eyre”
68. Ceru­ja Sza­lew: „Życie miło­sne”
69. James Bal­dwin: „Mój Gio­van­ni”
70. Hein­rich von Kle­ist: „Säm­tli­che Erzäh­lun­gen” (Wszyst­kie opo­wia­da­nia; brak pol­skie­go wyda­nia)
71. Vla­di­mir Nabo­kov: „Ada albo Żar. Kro­ni­ka rodzin­na”
72. Max Frisch: „Stil­ler”
73. Karl Ove Knaus­gård: „Moja wal­ka”
74. Michel de Mon­ta­igne: „Pró­by”
75. Georg Büch­ner: „Lenz” (brak pol­skie­go wyda­nia)
76. Curzio Mala­par­te: „Skó­ra”
77. Robert Musil: „Czło­wiek bez wła­ści­wo­ści”
78. Annie Ernaux: „Lata”
79. Assia Dje­bar: „L’Amour, la fan­ta­sia” (Fan­ta­zja miło­sna; brak pol­skie­go wyda­nia)
80. Mar­cel Pro­ust: „W poszu­ki­wa­niu stra­co­ne­go cza­su”
81. Astrid Lind­gren: „Ron­ja, cór­ka zbój­ni­ka”
82. Migu­el de Cervan­tes: „Don Kichot”
83. Inge­borg Bach­mann: „Rok trzy­dzie­sty”
84. Cla­ri­ce Lispec­tor: „Per­to do cora­ção selva­gem” (Bli­sko dzi­kie­go ser­ca; brak pol­skie­go wyda­nia)
85. Got­thold Eph­ra­im Les­sing: „Natan mędrzec”
86. Annet­te von Dro­ste-Hül­shoff: „Buk żydow­ski”
87. J.K. Row­ling: „Har­ry Pot­ter” (cykl)
88. Patri­cia High­smith: „Uta­len­to­wa­ny pan Ripley”
89. Orhan Pamuk: „Cevdet Bej i syno­wie”
90. Amos Oz: „Opo­wieść o miło­ści i mro­ku”
91. Wu Cheng’en: „Wędrów­ka na Zachód”
92. Irm­gard Keun: „Doris, dziew­czyn­ka ze sztucz­ne­go jedwa­biu”
93. Owi­diusz: „Meta­mor­fo­zy”
94. Chri­stian Kracht: „Faser­land” (Kraj włó­kien; brak pol­skie­go wyda­nia)
95. Toni Mor­ri­son: „Umi­ło­wa­na”
96. Lutz Seiler: „Kru­so” (brak pol­skie­go wyda­nia)
97. Sal­man Rush­die: „Dzie­ci pół­no­cy”
98. James Joy­ce: „Ulis­ses”
99. Giu­sep­pe Toma­si di Lam­pe­du­sa: „Lam­part”
100. Rober­to Bola­ño: „2666”