Bunt i jego konsekwencje oraz relacje z drugą osobą – to tematy, z którymi zmierzyły się osoby przystępujące do matury w nowej formule

Oko­ło 263 tysią­ce osób koń­czą­cych szko­ły śred­nie 7 maja wzię­ło udział w egza­mi­nu doj­rza­ło­ści – jak zawsze matu­rzyst­ki i matu­rzy­ści naj­pierw zmie­rzy­li się z mate­ria­łem z języ­ka pol­skie­go. Ponad­to 76 tysię­cy osób przy­stą­pi­ło do egza­mi­nu w sta­rej formule.

Egza­min matu­ral­ny z języ­ka pol­skie­go na pozio­mie pod­sta­wo­wym jest obo­wiąz­ko­wy dla wszyst­kich abi­tu­rien­tów i abi­tu­rien­tek. Na pozio­mie roz­sze­rzo­nym jest to przed­miot dodat­ko­wy, do zda­wa­nia któ­re­go będzie moż­na przy­stą­pić 20 maja.

Z jaki­mi zada­nia­mi zmie­rzy­ły się oso­by zda­ją­ce egza­min 7 maja?

Egza­min matu­ral­ny z języ­ka pol­skie­go na pozio­mie pod­sta­wo­wym skła­da się z trzech czę­ści. Naj­waż­niej­szą i naj­wy­żej punk­to­wa­ną jest wypra­co­wa­nie. Bez wzglę­du na wybór tema­tu, oso­by przy­stę­pu­ją­ce do egza­mi­nu musia­ły odwo­łać się do lek­tu­ry obo­wiąz­ko­wej (wybra­nej spo­śród tek­stów wymie­nio­nych w arku­szu egza­mi­na­cyj­nym), inne­go utwo­ru lite­rac­kie­go (tak­że poetyc­kie­go) oraz wybra­nych kon­tek­stów (np. histo­rycz­no­li­te­rac­kie­go, lite­rac­kie­go, bio­gra­ficz­ne­go, kul­tu­ro­we­go, mito­lo­gicz­ne­go, biblij­ne­go, reli­gij­ne­go, histo­rycz­ne­go, filo­zo­ficz­ne­go, egzy­sten­cjal­ne­go, poli­tycz­ne­go, spo­łecz­ne­go). Pra­ca musia­ła liczyć mini­mum 300 słów. Lista lek­tur obo­wiąz­ko­wych zosta­ła okro­jo­na ze wzglę­du na utrud­nie­nia zwią­za­ne z nauką w cza­sie pan­de­mii. Może­cie zapo­znać się z nią tutaj.

Temat 1.
Bunt i jego kon­se­kwen­cje dla człowieka.

Temat 2.
Jak rela­cja z dru­gą oso­bą kształ­tu­je człowieka?

W skład egza­mi­nu wcho­dzą też dwa testy. Pierw­szy z nich to test „Język pol­ski w uży­ciu”. W jego ramach oso­by zda­ją­ce zmie­rzy­ły się z tek­sta­mi „Zarzą­dza­nie cza­sem” Richar­da Luecke’a oraz „Masz wra­że­nie, że czas pły­nie za szyb­ko?” Han­ny Gadom­skiej. Na ich pod­sta­wie mia­ły roz­wią­zać kil­ka zadań, w tym napi­sać not­kę na temat czło­wiek wobec upły­wu czasu.

Ostat­nia część egza­mi­nu to test histo­rycz­no­li­te­rac­ki. Poja­wi­ły się w nim frag­men­ty „Mito­lo­gii” Jana Paran­dow­skie­go, „Tre­nu X” Jana Kocha­now­skie­go, „Pie­śni o Rolan­dzie”, „Nie­stat­ku” Jana Andrze­ja Morsz­ty­na, „Pana Tade­usza” Ada­ma Mic­kie­wi­cza”, „Poto­pu” Hen­ry­ka Sien­kie­wi­cza”, „Wese­la” Sta­ni­sła­wa Wyspiań­skie­go”, „Na pro­bo­stwie w Wyszko­wie” Ste­fa­na Żerom­skie­go, „Zdą­żyć przed Panem” Bogiem Han­ny Krall oraz arty­ku­łu „Adam Mic­kie­wicz – Dzia­dy” Bogu­sła­wa Dopar­ta, a tak­że mate­ria­ły gra­ficz­ne. Pierw­szym była repro­duk­cja obra­zu „In ictu ocu­li” Juana de Val­désa Leala, a dru­gim pla­kat przed­sta­wie­nia „Kor­dian” w reży­se­rii Jana Engler­ta. W zada­niach matu­rzyst­ki i matu­rzy­ści musie­li też wyka­zać się zna­jo­mo­ścią „Dzia­dów”, cz. III Ada­ma Mic­kie­wi­cza, „Przed­wio­śnia” Ste­fa­na Żerom­skie­go oraz „Księ­gi Kohe­le­ta”, któ­rych frag­men­ty nie zosta­ły przytoczone.

Od 2023 roku obo­wią­zu­je nowa for­mu­ła egza­mi­nu matu­ral­ne­go; w tym roku po raz pierw­szy przy­stą­pi­ły do niej oso­by, któ­re ukoń­czy­ły pię­cio­let­nie tech­ni­ka. Oprócz tzw. For­mu­ły 2023, o któ­rej pisze­my powy­żej, zor­ga­ni­zo­wa­ny został też egza­min w For­mu­le 2015 – przy­stą­pi­ły do nie­go oso­by, któ­re ukoń­czy­ły gim­na­zjum. Są to oso­by, któ­re albo przy­stą­pi­ły do matu­ry ponow­nie, albo w ogó­le nie zde­cy­do­wa­ły się do niej podejść razem ze swo­im rocznikiem.

W matu­rze w For­mu­le 2015 do wybo­ru były trzy tema­ty, każ­dy z przy­po­rząd­ko­wa­nym tek­stem źró­dło­wym. Wypra­co­wa­nie na każ­dy z nich musia­ło liczyć przy­naj­mniej 250 wyrazów.

Temat 1.
Bunt czy poko­ra – któ­rą posta­wę życio­wą powi­nien wybrać czło­wiek, by uczy­nić świat lep­szym? Roz­waż pro­blem i uza­sad­nij swo­je zda­nie, odwo­łu­jąc się do frag­men­tu „Dzia­dów” cz. III, całe­go utwo­ru Ada­ma Mic­kie­wi­cza oraz do wybra­ne­go tek­stu kultury.

Temat 2.
Co spra­wia, że czło­wiek zysku­je sza­cu­nek innych ludzi? Roz­waż pro­blem i uza­sad­nij swo­je zda­nie, odwo­łu­jąc się do poda­nych frag­men­tów „Poto­pu” Hen­ry­ka Sien­kie­wi­cza oraz do wybra­nych tek­stów kultury.

Temat 3.
Zin­ter­pre­tuj poda­ny utwór [Urszu­la Kozioł: „Ulga na wio­snę”]. Postaw tezę inter­pre­ta­cyj­ną i ją uzasadnij.

Do egza­mi­nów przy­stą­pi­ły też oso­by z Ukra­iny. To 268 oso­by zda­ją­ce egza­min w For­mu­le 2023 oraz 7 osób zda­ją­ce egza­min w for­mu­le 2015.

Cen­tral­na Komi­sja Egza­mi­na­cyj­na osza­co­wa­ła, że w 2024 roku prze­pro­wa­dzo­nych zosta­nie łącz­nie 556 885 egza­mi­nów ust­nych oraz 1 405 725 egza­mi­nów pisem­nych. Co cie­ka­we, aż 38 osób przy­stą­pi­ło do egza­mi­nu z języ­ka kaszub­skie­go, a 3 oso­by – języ­ka łemkowskiego.

Egza­mi­ny matu­ral­ne potrwa­ją od 7 do 25 maja. Dla osób, któ­re z powo­du wypad­ków loso­wych lub zdro­wot­nych nie będą w sta­nie wziąć w nich udzia­łu, zapla­no­wa­ne zosta­ły ter­mi­ny dodat­ko­we; dodat­ko­we egza­mi­ny obę­dą się w ter­mi­nie od 3 do 17 czerw­ca. Wyni­ki matur pozna­my 9 lip­ca. Na 20 i 21 sierp­nia zapla­no­wa­ne zosta­ły matu­ry popraw­ko­we, któ­rych wyni­ki CKE ogło­si 10 wrze­śnia, a więc tym absol­went­kom i absol­wen­tom pla­nu­ją­cym roz­po­cząć stu­dia pozo­sta­nie udział w nabo­rze uzu­peł­nia­ją­cym, trwa­ją­cym do 15 października.

Anna Tess Gołę­biow­ska
Źró­dła: Cen­tral­na Komi­sja Egza­mi­na­cyj­na, „Rze­czy­po­spo­li­ta”