Matura 2024: z jakimi lekturami przyjdzie się zmierzyć osobom przystępującym do egzaminu?

Za nie­ca­łe trzy mie­sią­ce matu­rzyst­ki i matu­rzy­ści przy­stą­pią do egza­mi­nu z języ­ka pol­skie­go na pozio­mie pod­sta­wo­wym. Jakie lek­tu­ry muszą opa­no­wać do tego czasu?

Matu­ra, czę­sto zwa­na egza­mi­nem doj­rza­ło­ści, to dla wie­lu osób nie­zwy­kle stre­su­ją­cy moment. Pierw­sze­go dnia abi­tu­rient­ki i abi­tu­rien­ci przy­stę­pu­ją do spraw­dzia­nu z języ­ka pol­skie­go. Rok­rocz­nie zada­ją sobie pyta­nie, czy tra­fi im się „Lal­ka”?  A jak wyglą­da peł­na lista lek­tur obo­wiąz­ko­wych dla osób zda­ją­cych egza­min w tym roku? – pre­zen­tu­je­my poniżej.

Egza­min matu­ral­ny z języ­ka pol­skie­go na pozio­mie pod­sta­wo­wym odbę­dzie się 7 maja 2024 roku, a egza­min z języ­ka pol­skie­go na pozio­mie roz­sze­rzo­nym – 20 maja 2024 roku.

Lek­tu­ry obo­wiąz­ko­we
Zakres pod­sta­wo­wy

Utwo­ry lite­rac­kie (epic­kie i dra­ma­tycz­ne) pozna­wa­ne w cało­ści (na egza­mi­nie matu­ral­nym obo­wią­zu­je zna­jo­mość całe­go utworu)

1) Jan Paran­dow­ski, Mito­lo­gia, część I Gre­cja;
2) Sofo­kles, Anty­go­na;
3) Jan Kocha­now­ski, Odpra­wa posłów grec­kich;
4) Wil­liam Szek­spir, Mak­bet;
5) Molier, Ską­piec;
6) Adam Mic­kie­wicz, Kon­rad Wal­len­rod; Dzia­dy cz. III;
7) Juliusz Sło­wac­ki, Kor­dian;
8) Bole­sław Prus, Lal­ka;
9) Eli­za Orzesz­ko­wa, Glo­ria vic­tis;
10) Hen­ryk Sien­kie­wicz, Potop;
11) Fio­dor Dosto­jew­ski, Zbrod­nia i kara;
12) Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Wese­le;
13) Ste­fan Żerom­ski, Przed­wio­śnie;
14) Tade­usz Borow­ski, opo­wia­da­nia: Pro­szę pań­stwa do gazu, Ludzie, któ­rzy szli;
15) Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Inny świat;
16) Han­na Krall, Zdą­żyć przed Panem Bogiem;
17) Albert Camus, Dżu­ma;
18) Geo­r­ge Orwell, Rok 1984;
19) Sła­wo­mir Mro­żek, Tan­go;
20) Marek Nowa­kow­ski, Raport o sta­nie wojen­nym (wybra­ne opo­wia­da­nie); Górą Edek (z tomu Pra­wo pre­rii);
21) Jacek Dukaj, Kate­dra (z tomu W kra­ju nie­wier­nych);
22) Andrzej Sta­siuk, Miej­sce (z tomu Opo­wie­ści gali­cyj­skie);
23) Olga Tokar­czuk, Pro­fe­sor Andrews w War­sza­wie (z tomu Gra na wie­lu bębenkach).

Utwo­ry lite­rac­kie (epic­kie i dra­ma­tycz­ne) pozna­wa­ne we frag­men­tach (na egza­mi­nie matu­ral­nym nie obo­wią­zu­je zna­jo­mość całe­go utworu)

1) Biblia, w tym frag­men­ty Księ­gi Rodza­ju, Księ­gi Hio­ba, Księ­gi Kohe­le­ta, Pie­śni nad
1) Pie­śnia­mi, Księ­gi Psal­mów, Apo­ka­lip­sy św. Jana;
2) Homer, Ilia­da (frag­men­ty);
3) Lament świę­to­krzy­ski (frag­men­ty); Legen­da o św. Alek­sym (frag­men­ty); Roz­mo­wa Mistrza Poli­kar­pa ze Śmier­cią (frag­men­ty);
4) Kwiat­ki świę­te­go Fran­cisz­ka z Asy­żu (frag­men­ty);
5) Pieśń o Rolan­dzie (frag­men­ty);
6) Gall Ano­nim, Kro­ni­ka pol­ska (frag­men­ty);
7) Dan­te Ali­ghie­ri, Boska Kome­dia (frag­men­ty);
8) Piotr Skar­ga, Kaza­nia sej­mo­we (frag­men­ty);
9) Jan Chry­zo­stom Pasek, Pamięt­ni­ki (frag­men­ty).

Utwo­ry poetyc­kie (na egza­mi­nie matu­ral­nym nie będzie spraw­dza­na zna­jo­mość tre­ści wierszy)

1) Hora­cy, wybra­ne utwo­ry;
2) Bogu­ro­dzi­ca;
3) Jan Kocha­now­ski, wybra­ne pie­śni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; Tren IX, Tren X, Tren XI, Tren XIX;
4) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów: Daniel Nabo­row­ski, Jan Andrzej Morsz­tyn, Miko­łaj Sęp-Sza­rzyń­ski;
5) Igna­cy Kra­sic­ki, Hymn do miło­ści ojczy­zny; wybra­ne saty­ry;
6) Fran­ci­szek Kar­piń­ski, wybór sie­la­nek i liry­ki reli­gij­nej;
7) Adam Mic­kie­wicz, Oda do mło­do­ści; wybra­ne bal­la­dy, w tym Roman­tycz­ność; wybra­ne sone­ty z cyklu Sone­ty krym­skie oraz inne wier­sze;
8) Juliusz Sło­wac­ki, wybra­ne wier­sze, w tym Grób Aga­mem­no­na (frag­men­ty); Testa­ment mój;
9) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów: Cyprian Kamil Nor­wid, Adam Asnyk, Jan Kaspro­wicz, Kazi­mierz Prze­rwa-Tet­ma­jer, Leopold Staff, Bole­sław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Paw­li­kow­ska-Jasno­rzew­ska, Julian Przy­boś, Krzysz­tof Kamil Baczyń­ski, Sta­ni­sław Baliń­ski, wybra­ne wier­sze z okre­su emi­gra­cyj­ne­go, Kazi­mierz Wie­rzyń­ski, wybra­ne wier­sze z okre­su emi­gra­cyj­ne­go, Cze­sław Miłosz, w tym wybra­ne wier­sze z tomu Oca­le­nie oraz Trak­tat moral­ny (frag­men­ty), Tade­usz Róże­wicz, Jaro­sław Marek Rym­kie­wicz, Wisła­wa Szym­bor­ska, Zbi­gniew Her­bert, w tym wybra­ne wier­sze z tomów Pan Cogi­to oraz Raport z oblę­żo­ne­go Mia­sta, Sta­ni­sław Barań­czak, Woj­ciech Wencel;
10) wybra­ne utwo­ry okre­su sta­nu wojennego.

Inne

powo­jen­na pio­sen­ka lite­rac­ka – wybra­ne utwo­ry Jac­ka Kacz­mar­skie­go oraz Agniesz­ki Osieckiej.

Lek­tu­ry obo­wiąz­ko­we
Zakres roz­sze­rzo­ny

Utwo­ry lite­rac­kie (epic­kie i dra­ma­tycz­ne) pozna­wa­ne w cało­ści (na egza­mi­nie matu­ral­nym obo­wią­zu­je zna­jo­mość całe­go utworu):

1) Wil­liam Szek­spir, Ham­let;
2) Juliusz Sło­wac­ki, Lil­la Wene­da;
3) Zyg­munt Kra­siń­ski, Nie-Boska Kome­dia;
4) reali­stycz­na lub natu­ra­li­stycz­na powieść euro­pej­ska (Hono­ré de Bal­zac, Ojciec Goriot, lub Char­les Dic­kens, Klub Pic­kwic­ka, lub Miko­łaj Gogol, Mar­twe dusze, lub Gustaw Flau­bert, Pani Bova­ry);
5) Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Noc listo­pa­do­wa;
6) Micha­ił Buł­ha­kow, Mistrz i Mał­go­rza­ta;
7) Sta­ni­sław Igna­cy Wit­kie­wicz, Szew­cy;
8) Bru­no Schulz, wybra­ne opo­wia­da­nia z tomu Skle­py cyna­mo­no­we;
9) Tade­usz Kon­wic­ki, Mała Apo­ka­lip­sa;
10) Sła­wo­mir Mro­żek, wybra­ne opowiadania.

Utwo­ry lite­rac­kie (epic­kie i dra­ma­tycz­ne) pozna­wa­ne we frag­men­tach (na egza­mi­nie matu­ral­nym nie obo­wią­zu­je zna­jo­mość całe­go utworu)

1) Homer, Ody­se­ja (frag­men­ty);
2) Ary­sto­te­les, Poety­ka, Reto­ry­ka (frag­men­ty);
3) Pla­ton, Pań­stwo (frag­men­ty);
4) św. Augu­styn, Wyzna­nia (frag­men­ty);
5) św. Tomasz z Akwi­nu, Sum­ma teo­lo­gicz­na (frag­men­ty);
6) Michel de Mon­ta­igne, Pró­by (frag­men­ty);
7) Franz Kaf­ka, Pro­ces (frag­men­ty).

Utwo­ry poetyc­kie (na egza­mi­nie matu­ral­nym nie będzie spraw­dza­na zna­jo­mość tre­ści wierszy)

1) Jan Kocha­now­ski, Tre­ny (jako cykl poetyc­ki);
2) Cyprian Kamil Nor­wid, Bema pamię­ci żałob­ny – rap­sod; For­te­pian Szo­pe­na; Czar­ne kwia­ty (frag­men­ty); Pro­me­thi­dion (frag­men­ty);
3) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów: Józe­fa Cze­cho­wi­cza, Tade­usza Gaj­ce­go, Miro­na Białoszewskiego.

Inne

wybra­ne ese­je nastę­pu­ją­cych auto­rów: Gusta­wa Her­lin­ga-Gru­dziń­skie­go, Zbi­gnie­wa Her­ber­ta, Zyg­mun­ta Kubia­ka, Jaro­sław Marek Rym­kie­wicz (co naj­mniej po jed­nym utworze).

(Na pozio­mie roz­sze­rzo­nym obo­wiąz­ko­we są tak­że wszyst­kie tek­sty z zakre­su podstawowego).

Opra­co­wa­nie: Anna Tess Gołę­biow­ska
Źró­dło: Cen­tral­na Komi­sja Egza­mi­na­cyj­na