Stephen King: Jestem najczęściej zakazywanym pisarzem w USA. Apeluje, by nie pozwolić cenzorom postawić na swoim

Według rapor­tu „Nor­ma­li­za­cja cen­zu­ry ksią­żek. Zaka­za­ne w USA w latach 2024–2025” twór­czość Ste­phe­na Kin­ga zosta­ła zabro­nio­na aż 206 razy. Łącz­nie PEN Ame­ri­ca stwier­dzi­ło 6870 naruszeń.

Raport „Nor­ma­li­za­cja cen­zu­ry ksią­żek. Zaka­za­ne w USA w latach 2024–2025” został przy­go­to­wa­ny przez PEN Ame­ri­ca, czy­li ame­ry­kań­ską orga­ni­za­cję poza­rzą­do­wą będą­cą czę­ścią sie­ci PEN Inter­na­tio­nal, któ­ra od ponad 100 lat zaj­mu­je się obro­ną wol­no­ści sło­wa, wol­no­ści arty­stycz­nej oraz praw osób piszą­cych na całym świe­cie. Udo­ku­men­to­wa­ła ona 6870 przy­pad­ków zaka­zu lub cen­zu­ry ksią­żek wyda­nych od 1 lip­ca 2024 do 30 czerw­ca 2025.

– Jestem naj­czę­ściej zaka­zy­wa­nym pisa­rzem w Sta­nach Zjed­no­czo­nych – 87 ksią­żek. Chciał­bym zasu­ge­ro­wać, żeby­ście się­gnę­li po jed­ną z nich i zoba­czy­li, o co te lamen­ty i narze­ka­nia. Niech zadu­fa­ni w sobie cen­zo­rzy ksią­żek nie posta­wią na swo­im. To wciąż Ame­ry­ka, do cho­le­ry! – napi­sał Ste­phen King na plat­for­mie X/Twitter.

Tekst wywo­łał licz­ne reak­cje – docze­kał się 7,7 milio­na wyświe­tleń, 18 tysię­cy udo­stęp­nień, 18 tysię­cy odpo­wie­dzi oraz 108 tysię­cy „ser­du­szek”. Mnó­stwo komen­ta­rzy napi­sa­li zwo­len­ni­cy Donal­da Trum­pa, suge­ru­jąc, że nie ma mowy o żad­nym zaka­zie, sko­ro książ­ki Ste­phe­na Kin­ga wciąż są dostęp­ne w księ­gar­niach. Naj­wy­raź­niej nie potra­fią oni zauwa­żyć róż­ni­cy mię­dzy swo­bod­nym i dar­mo­wym dostę­pem do książ­ki w biblio­te­ce a koniecz­no­ścią kupie­nia jej. Jed­no­cze­śnie jeśli zakaz wypo­ży­cza­nia ksią­żek z biblio­te­ki uzna­ją za nie­sku­tecz­ny, poja­wia się pyta­nie, dla­cze­go w ogó­le jest nakła­da­ny – i dla­cze­go nie kie­ru­ją go do osób reda­gu­ją­cych listy ksiąg zakazanych.

„W 2025 roku cen­zu­ra ksią­żek w Sta­nach Zjed­no­czo­nych jest powszech­na i sze­ro­ko roz­po­wszech­nio­na. Nigdy wcze­śniej, w życiu żad­ne­go żyją­ce­go dziś Ame­ry­ka­ni­na, tak wie­le ksią­żek nie było sys­te­ma­tycz­nie usu­wa­nych z biblio­tek szkol­nych w całym kra­ju. Nigdy wcze­śniej tak wie­le sta­nów nie uchwa­li­ło ustaw ani roz­po­rzą­dzeń uła­twia­ją­cych zaka­zy­wa­nie ksią­żek, w tym zaka­zów obej­mu­ją­cych dostęp do kon­kret­nych tytu­ły w ska­li całe­go sta­nu. Nigdy wcze­śniej tylu poli­ty­ków nie pró­bo­wa­ło zastra­szać dyrek­to­rów szkół, by cen­zu­ro­wa­li książ­ki zgod­nie z ich ide­olo­gicz­ny­mi pre­fe­ren­cja­mi — nawet gro­żąc ode­bra­niem fun­du­szy publicz­nych, by wymu­sić posłu­szeń­stwo. Nigdy wcze­śniej tak wie­lu dzie­ci nie zosta­ło pozba­wio­nych dostę­pu do tak wie­lu opowieści.

Zaka­zy ksią­żek, któ­re nało­żo­no w cią­gu ostat­nich czte­rech lat, są bez­pre­ce­den­so­we i nie­pod­wa­żal­ne. Niniej­szy raport obej­mu­je (…) czwar­ty rok współ­cze­snej kam­pa­nii zaka­zy­wa­nia ksią­żek – i uka­zu­je trwa­ją­ce ata­ki na książ­ki, opo­wie­ści, toż­sa­mo­ści i historię. (…)

Nasze spra­woz­da­nia doty­czą­ce zaka­zów ksią­żek pozo­sta­ją wskaź­ni­kiem szer­szej kam­pa­nii mają­cej na celu ogra­ni­cza­nie i kon­tro­lo­wa­nie edu­ka­cji oraz nar­ra­cji publicz­nych, co powo­du­je cha­os w naszych szko­łach publicz­nych i zagra­ża demo­kra­cji” – może­my prze­czy­tać w raporcie.

Łącz­nie od lip­ca 2021 roku Pen Ame­ri­ca odno­to­wa­ło 22 810 przy­pad­ków zaka­zów ksią­żek w 45 sta­nach i 451 okrę­gach szkół publicz­nych. To 2532 zaka­zów w roku szkol­nym 2021/2022, 3362 zaka­zów w roku szkol­nym 2022/2023, 10046 zaka­zów w roku szkol­nym 2023/2024 i 6870 zaka­zów w roku szkol­nym 2024/2025.

„Krąg cen­zu­ry wciąż się roz­sze­rza. Przy­pad­ki zaka­zy­wa­nia ksią­żek według roku szkol­ne­go w latach 2021–2025”, źró­dło: PEN America

Łącz­nie zaka­zy w roku szkol­nym 2024/2025 obję­ły 3752 róż­nych ksią­żek. Naj­czę­ściej, bo aż 206 razy, zaka­za­no ksią­żek Ste­phe­na Kin­ga. Tytu­ły Ellen Hop­kins zosta­ły ocen­zu­ro­wa­ne 167 razy, Sarah J. Maas – 162 razy, Jodi Pico­ult – 62 razy, Yūsei Mat­sui – 54 razy, Ela­ny K. Arnold – 52 razy, P.C. oraz Kri­stin Cast – 47 razy, Atsu­shi Ohku­bo – 45 razy, Lau­ren Myrac­le – 43 razy, a Lau­rie Hal­se Ander­son – 40 razy.

Anna Tess Gołę­biow­ska
Zdję­cie głów­ne: PEN America