Aktualności

Biografie, po które powinien sięgnąć każdy

Z oka­zji Dnia Kobiet war­to pomy­śleć o przed­sta­wi­ciel­kach tej płci, któ­re namie­sza­ły w histo­rii, nauce czy kul­tu­rze. Wszy­scy je zna­my, ale czę­sto wie­my o nich roz­pacz­li­wie mało. Wgląd w życio­rys tych posta­ci pozwa­la zoba­czyć ich ludz­ką twarz, poznać sła­bo­ści, a więc jed­no­cze­śnie uwie­rzyć w sie­bie. Sko­ro z pro­ble­ma­mi bory­ka­ła się podwój­na noblist­ka, cze­mu my mamy się ich wstydzić?

Lemi­re Lau­rent – Maria Skłodowska-Curie
Pozy­cja zde­cy­do­wa­nie na cza­sie – 3 mar­ca wcho­dzi do kin pol­sko-fran­cu­ski film bio­gra­ficz­ny o nobli­st­ce. To kobie­ta, któ­ra musia­ła wal­czyć z mizo­gi­nią epo­ki, by móc poświę­cić się nauce. Śro­do­wi­sko odrzu­ca­ło ją ze wzglę­du na płeć, pol­skie korze­nie, domnie­ma­ne żydo­stwo, a po śmier­ci Pio­tra Curie – romans z żona­tym męż­czy­zną. Pierw­sza kobie­ta pro­fe­sor na pary­skiej Sor­bo­nie. Odkryw­czy­ni dwóch pier­wiast­ków. Pierw­sza kobie­ta, któ­ra otrzy­ma­ła nagro­dę Nobla i pierw­sza oso­ba, któ­ra zdo­by­ła nagro­dę Nobla w dwóch róż­nych dzie­dzi­nach (fizy­ce i che­mii). Wycho­wa­ła dwie cór­ki, jed­na z nich tak­że zosta­ła noblist­ką. Książ­ka sku­pia się na jej życiu pry­wat­nym – czy­li tym, o któ­rym mało kto pamię­ta, czy­niąc z niej postać rodem z pomnika.

Vio­let­ta Ozmin­kow­ski – Sztu­ka kocha­nia gorszycielki
To dogłęb­na ana­li­za życia Micha­li­ny Wisłoc­kiej, czy­li twa­rzy pol­skiej rewo­lu­cji sek­su­al­nej. Zawie­ra zapi­ski z dzien­ni­ków lekar­ki oraz roz­mo­wy z jej współ­pra­cow­ni­ka­mi i rodzi­ną. Całość łączy się w opo­wieść o kobie­cie, któ­ra z jed­nej stro­ny wyprze­dza­ła swo­ją epo­kę, a z dru­giej była nie­zwy­kle trud­na w oby­ciu. Mio­ta­ła się mię­dzy męż­czy­zna­mi a chę­cią karie­ry, narze­ka­ła, wpa­da­ła w szał twór­czy i badaw­czy… Pew­ne tezy z jej sztan­da­ro­we­go dzie­ła “Sztu­ka kocha­nia” moc­no się zesta­rza­ły, ale sama Wisłoc­ka pozo­sta­je posta­cią sil­ną, nie­tu­zin­ko­wą i war­tą poznania.

Car­rie Fisher – Księż­nicz­ka po przej­ściach. Nie tyl­ko o Gwiezd­nych Wojnach
Car­rie Fisher zna­na z roli księż­nicz­ki Lei nie koja­rzy się nie­mal niko­mu z pisa­niem, a jej pió­ro jest nie­zwy­kle sma­ko­wi­te, zaś bio­gra­fia dorów­nu­je jej naj­słyn­niej­sze­mu fik­cyj­ne­mu wcie­le­niu. Cór­ka dwoj­ga sław­nych ludzi, któ­rych obo­je prze­bi­ła popu­lar­no­ścią, iko­na sek­su dla fanów fan­ta­sty­ki, opo­wia­da o Hol­ly­wo­od, jakie­go nie zna­my oraz o wie­lo­let­niej wal­ce z depre­sją. Książ­ka tym waż­niej­sza, że poże­gna­li­śmy Car­rie w zeszłym roku. Odcho­dzi­ła na oczach świa­ta śle­dzą­ce­go donie­sie­nia o jej zdrowiu.

Maria Czu­ba­szek – Nie­na­chal­na z urody
Saty­rycz­ka i femi­nist­ka. Odważ­na i z pazu­rem. Felie­to­nist­ka pra­so­wa i komen­ta­tor­ka tele­wi­zyj­na. Jed­ni ją kocha­ją i wzno­szą do ran­gi sym­bo­lu, inni nie­na­wi­dzą i oplu­wa­ją. Ate­ist­ka, któ­ra wymo­gła świec­ką cere­mo­nię pogrze­bo­wą. Nie­złom­nie bro­ni­ła pra­wa do abor­cji i nie ukry­wa­ła dwóch zabie­gów. Lau­re­at­ka m.in. Zło­te­go Meda­lu “Zasłu­żo­ny Kul­tu­rze Glo­ria Artis”. Jej auto­bio­gra­fia uzna­wa­na za naj­ostrzej­szą z jej ksią­żek uka­za­ła się pięć dni po śmier­ci artyst­ki, któ­rą poże­gna­li­śmy w minio­nym roku.

Mario­la Pry­zwan – Haś­ka. Poświa­tow­ska we wspo­mnie­niach i listach
Bio­gra­fia Hali­ny Poświa­tow­skiej uka­za­ła się z oka­zji osiem­dzie­sią­tej rocz­ni­cy jej uro­dzin. Nie było jej dane dożyć tej daty – przez całe życie cięż­ko cho­ro­wa­ła na ser­ce i ode­szła mło­do. Moż­li­we, że to wła­śnie dla­te­go jej poezja była tak żywa i ner­wo­wa – Haś­ka wie­dzia­ła, jak mało ma przed sobą cza­su. Nie oszczę­dza­ła się mimo ostrze­żeń leka­rzy, prze­cią­ża­ła orga­nizm, potra­fi­łą wręcz zachły­snąć się życiem. W bio­gra­fii wypo­wia­da­ją się o niej sław­ni: Sta­ni­sław Gro­cho­wiak, Tade­usz Nowak, Jan Adam­ski, ks. prof. Józef Tisch­ner, Wisła­wa Szym­bor­ska. Gdy pozna się życie Poświa­tow­skiej, jej poezja wcią­ga jesz­cze intensywniej.

Andrew Marr – Praw­dzi­wa kró­lo­wa. Elż­bie­ta II, jakiej nie znamy
Jest sym­bo­lem, żywą legen­dą. Uko­cha­na cór­ka i wnucz­ka kró­lów, popeł­ni­ła meza­lians, któ­ry jed­nak nie odsu­nął jej od koro­ny. Jets naj­star­szym w histo­rii bry­tyj­skim monar­chą i ani myśli abdy­ko­wać. W prze­ci­wień­stwie do wie­lu człon­ków rodzin kró­lew­skich na świe­cie, nie daje pożyw­ki tablo­idom. Sły­nie z cię­te­go języ­ka oraz umię­jęt­no­ści słu­cha­nia. Dora­dza już dwu­na­ste­mu pre­mie­ro­wi Wiel­kiej Bry­ta­nii i sym­bo­li­zu­je cią­głość tego pań­stwa. W prze­ci­wień­stwie do księ­cia Karo­la, swe­go syna i ofi­cjal­ne­go następ­cy tro­nu, cie­szy się nie­zmien­ną sym­pa­tią i popu­lar­no­ścią wśród poddanych.

Michał Rusi­nek – Nic zwy­czaj­ne­go. O Wisła­wie Szymborskiej
Kolej­na intry­gu­ją­ca zdo­byw­czy­ni nagro­dy Nobla. Jej życie przy­bli­ża jej wie­lo­let­ni sekre­tarz, a więc bli­ski współ­pra­cow­nik i przy­ja­ciel. Choć mie­li pra­co­wać razem tyl­ko przez trzy mie­sią­ce, został na pięt­na­ście lat. Eks­cen­trycz­na star­sza pani stro­nią­ca od blich­tru, miło­śnicz­ka zabaw języ­ko­wych. Uwiel­bia­ła roz­ma­wiać ze zwy­kły­mi ludź­mi, ale nie­ste­ty już nie będzie­my mie­li oka­zji do takie­go kon­tak­tu. Zamiast tego może­my przyj­rzeć się jej por­tre­to­wi spo­rzą­dzo­ne­mu przez świad­ka z pierw­szej ręki.

Micha­el Schul­man – Meryl Stre­ep. Zno­wu ona!
Dziś iko­na – kie­dyś aktor­ka, któ­ra musia­ła prze­cie­rać sobie dro­gę do suk­ce­su. Wyróż­nia­ła się od począt­ku. Mimo doj­rza­łe­go wie­ku, wciąż widzi­my ją na ekra­nach. W wywia­dach pod­kre­śla, że brak ról dla akto­rek jak ona. Pocho­wa­ła narze­czo­ne­go, mężo­wi uro­dzi­ła czwór­kę dzie­ci. Nie uzna­je żad­nych reli­gii. Doctor hono­ris cau­sa Uni­wer­sy­te­tu Harvarda.

Agniesz­ka Osiec­ka – Dzien­ni­ki 1952
Wyda­nie pierw­sze­go dzien­ni­ka Osiec­kiej było wyda­rze­niem lite­rac­kim roku 2013. Pre­zen­tu­ją one wyjąt­ko­wość artyst­ki i jej wraż­li­wość. Ten tom poka­zu­je, jak doj­rze­wa­ły w niej nie­zgo­da na socre­alizm w sztu­ce i wyłącz­ność w mał­żeń­stwie. To spra­wia, że jest nie­zwy­kle aktu­al­ny. Dzien­ni­ki jako seria zaś – ide­al­nie wpi­su­ją się w legen­dę twórczyni.

Mari­lyn Mon­roe – Frag­men­ty. Wier­sze, zapi­ski intym­ne, listy
Twór­czość Mary­lin pozwa­la poznać jej zupeł­nie nie­zna­ne obli­cze. Wize­ru­nek medial­ny poka­zy­wał głu­piut­ką trzpiot­kę o zło­tych lokach, a aktor­kę utoż­sa­mia­no z jej rola­mi, któ­rą to syl­wet­kę wspo­ma­ga­ły dodat­ko­wo licz­ne roman­se. Jej prze­my­śle­nia skła­da­ją się zaś na por­tret wraż­li­wej, inte­li­gent­nej kobie­ty. Sym­bol sek­su i kobie­co­ści tym razem pozwa­la poznać swo­je wnę­trze. Książ­ka skła­da się z wcze­śniej nie­pu­bli­ko­wa­nych zapi­sów, więc rzu­ca nie­zwy­kłe świa­tło na tę ikonę.

Mar­ga­re­ta Strom­stedt – Astrid Lind­gren. Biografia
Histo­ria Astrid Lind­gren jest  para­dok­sal­na – jako osiem­na­sto­lat­kę zaszła w cią­żę jako pan­na i nigdy nie ujaw­ni­ła nazwi­ska ojca. Dziec­ko tra­fi­ło do rodzi­ny zastęp­czej, a ona sta­ła się sym­bo­lem lite­ra­tu­ry dzie­cię­cej. Tłu­ma­czo­na na 73 języ­ki stwo­rzy­ła takie posta­ci jak bra­cia Lwie Ser­ce, dzie­ci z Bul­ler­byn czy Pip­pi Poń­czo­szan­kę. Mimo póź­ne­go debiu­tu (mia­ła 37 lat) zosta­wi­ła po sobie nie­zwy­kle boga­ty doro­bek. Lind­gren dawa­ła dzie­ciom pra­wo do wła­snych racji, odda­wa­ła im głos. Poru­sza­ła waż­ne tema­ty, jak życie po śmier­ci. Jej książ­ki wywo­ły­wa­ły deba­ty i nie mają naj­mniej­szej ocho­ty się zestarzeć.

Anne Frank – Anne Frank. Dziennik
To przej­mu­ją­ca histo­ria żydow­skiej nasto­lat­ki ukry­wa­ją­cej się w Amster­da­mie przed hitle­row­ca­mi. Świa­dec­two łącze­nia prób nor­mal­ne­go życia z funk­cjo­no­wa­niem w ukry­ciu przez ponad dwa lata. Anne pisze listy do zmy­ślo­nej przy­ja­ciół­ki Kit­ty, opo­wia­da­jąc jej o stra­chu i wszyst­kim, co dzie­je się w jej kry­jów­ce. Zdu­mie­wa obser­wa­tor­ska doj­rza­łość i przy­gnę­bia świa­do­mość, że ostat­nia notat­ka powsta­ła na trzy dni przed prze­wie­zie­niem Anne (i wszyst­kich miesz­kań­ców amster­dam­skie­go miesz­ka­nia) do obo­zu kon­cen­tra­cyj­ne­go, w któ­rym zosta­ła zamordowana.

To tyl­ko kil­ka pozy­cji, gdyż nie da stwo­rzyć się kom­plet­nej listy bio­gra­fii wybit­nych kobiet. Anna Dym­na, Wan­da Cho­tom­ska, Audrey Hep­burn – każ­da z nich mogła­by się tutaj zna­leźć. Bio­gra­fia nie­jed­nej artyst­ki czy badacz­ki mogła­by posłu­żyć za kan­wę fil­mu,  gdyż życie bywa zdu­mie­wa­ją­cym sce­na­rzy­stą. Dzię­ki temu książ­ki te wcią­ga­ją jak peł­no­krwi­sta pro­za, a jed­no­cze­śnie pozo­sta­wia­ją w nas ślad.

Powyż­sze bio­gra­fie może­cie kupić w bar­dzo atrak­cyj­nych cenach na livro.pl

Reklama

Może też zainteresują cię te tematy