Aktualna lista lektur szkolnych 2019/2020

Koniec laby! 2 wrze­śnia roz­brzmia­ły pierw­sze dzwon­ki w roku szkol­nym 2019/2020, infor­mu­jąc mło­dzież o tym, że skoń­czy­ły się waka­cje, a roz­po­czę­ła się nauka. Od wrze­śnia obo­wią­zu­je też nowa lista lek­tur dla lice­ów i techników.

Ten rok był cięż­ki dla mło­dzie­ży, a tak­że orga­nów pro­wa­dzą­cych i szkół. Powo­dem jest oczy­wi­ście „podwój­ny rocz­nik” – naukę w szko­łach ponad­pod­sta­wo­wych roz­po­czę­li zarów­no absol­wen­ci ósmych klas szkół pod­sta­wo­wych, jak i trze­cich klas gim­na­zjów. Ósmo­kla­si­ści spę­dzą w lice­ach czte­ry lata, zaś w tech­ni­kach – pięć lat. Wią­że się to z koniecz­no­ścią opra­co­wa­nia nowej pod­sta­wy pro­gra­mo­wej. Teo­re­tycz­nie mie­li­śmy ją poznać we wrze­śniu 2017 roku, w prak­ty­ce – 30 stycz­nia 2018 roku uka­za­ło się roz­po­rzą­dze­nie w tej spra­wie. Nowa pod­sta­wa pro­gra­mo­wa to nowa lista lek­tur… i ta od razu wzbu­dzi­ła kontrowersje.

Przyj­rzyj­my się, jaki przy­bra­ła osta­tecz­ny kształt.

O lek­tu­rach dla młod­szych klas pisa­li­śmy tutaj.

Ucznio­wie uczęsz­cza­ją­cy na zaję­cia na pozio­mie pod­sta­wo­wym wśród lek­tur obo­wiąz­ko­wych znaj­dą oczy­wi­ście „Biblię” (m.in. frag­men­ty „Księ­gi Rodza­ju”, „Księ­gi Hio­ba” czy „Księ­gi Kohe­le­ta”). Nie zabrak­nie też „Bogu­ro­dzi­cy”, „Lamen­tu świę­to­krzy­skie­go” czy „Legen­dy o św. Alek­sym”. Mło­dzież będzie musia­ła zapo­znać się z frag­men­ta­mi „Pie­śni o Rolan­dzie” czy „Kro­ni­ki pol­skiej” Gal­la Ano­ni­ma, w cało­ści prze­czy­ta nato­miast „Skąp­ca” Molie­ra, „Romeo i Julię” Wil­lia­ma Szek­spi­ra czy „Kor­dia­na” Juliu­sza Sło­wac­kie­go. Wśród auto­rów poja­wia­ją się też Zyg­munt Kra­siń­ski, Cyprian Kamil Nor­wid, Eli­za Orzesz­ko­wa, Adam Mic­kie­wicz, Bole­sław Prus, Hen­ryk Sien­kie­wicz, Witold Gom­bro­wicz, Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Han­na Krall, Alber Camus czy Geo­r­ge Orwell. A to tyl­ko część lek­tur obowiązkowych.

Wśród lek­tur uzu­peł­nia­ją­cych znaj­dzie­my m.in. „Ślu­by panień­skie” Alek­san­dra Fre­dry, „Cier­pie­nia mło­de­go Wer­te­ra” Johan­na Wol­fgan­ga Goethe­go, „Trans­ak­cję woj­ny cho­cim­skiej” Wacła­wa Potoc­kie­go, „Gra­ni­cę” Zofii Nał­kow­skiej, „Lor­da Jima” Jose­pha Con­ra­da czy „Dzie­je Tri­sta­na i Izol­dy”.

Na pozio­mie roz­sze­rzo­nym mło­dzież będzie czy­tać m.in. „Poety­kę” i „Reto­ry­kę” Ary­sto­te­le­sa i „Pań­stwo” Pla­to­na, „Sum­mę teo­lo­gicz­ną” św. Toma­sza z Akwi­nu czy „Gar­gan­tu­rę i Pan­ta­gru­ela” Fra­nço­is Rabe­la­is’go, a wśród lek­tur uzu­peł­nia­ją­cych znaj­dą się „Imię róży” Umber­to Eco, „Wid­no­krąg” Wie­sła­wa Myśliw­skie­go czy „Nowy wspa­nia­ły świat” Aldo­usa Huxleya.
Lista lek­tur zawie­ra też zale­ca­ne dzie­ła teatral­ne i filmowe.

Zapra­sza­my do zapo­zna­nia się z peł­ną listą wszyst­kich tek­stów kul­tu­ry, z któ­ry­mi powin­na zapo­znać się mło­dzież. Co o niej sądzi­cie? My mamy wra­że­nie, że wciąż bolącz­ką pozo­sta­je nad­miar tek­stów napi­sa­nych cięż­kim dla mło­dzie­ży języ­kiem oraz prze­peł­nie­nie samych list. Przy takiej ilo­ści mate­ria­łu nauczy­cie­le będą zmu­sze­ni prze­ska­ki­wać od jed­nej książ­ki do dru­giej, co w połą­cze­niu z trud­no­ścia­mi, jakie może spra­wiać spo­ra część tek­stów, może sku­tecz­nie znie­chę­cić mło­dzież do czytania.

Zakres pod­sta­wo­wy

1) Biblia, w tym frag­men­ty Księ­gi Rodza­ju, Księ­gi Hio­ba, Księ­gi Kohe­le­ta, Pie­śni nad Pie­śnia­mi, Księ­gi Psal­mów, Apo­ka­lip­sy wg św. Jana;
2) Jan Paran­dow­ski, Mito­lo­gia, część I Grecja;
3) Homer, Ilia­da (frag­men­ty), Ody­se­ja (frag­men­ty);
4) Sofo­kles, Antygona;
5) Hora­cy – wybra­ne utwory;
6) Bogu­ro­dzi­ca; Lament świę­to­krzy­ski (frag­men­ty); Legen­da o św. Alek­sym (frag­men­ty); Roz­mo­wa Mistrza Poli­kar­pa ze Śmier­cią (frag­men­ty);
7) Kwiat­ki świę­te­go Fran­cisz­ka z Asy­żu (frag­men­ty);
8) Pieśń o Rolan­dzie (frag­men­ty);
9) Gall Ano­nim, Kro­ni­ka pol­ska (frag­men­ty);
10) Dan­te Ali­ghie­ri, Boska kome­dia (frag­men­ty);
11) Jan Kocha­now­ski, wybra­ne pie­śni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psal­my, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odpra­wa posłów greckich;
12) Piotr Skar­ga, Kaza­nia sej­mo­we (frag­men­ty);
13) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów: Daniel Nabo­row­ski, Jan Andrzej Morsz­tyn, Miko­łaj Sęp-Szarzyński;
14) Jan Chry­zo­stom Pasek, Pamięt­ni­ki (frag­men­ty);
15) Wil­liam Szek­spir, Mak­bet, Romeo i Julia;
16) Molier, Skąpiec;
17) Igna­cy Kra­sic­ki, Hymn do miło­ści ojczy­zny, wybra­ne satyry;
18) Fran­ci­szek Kar­piń­ski, wybór sie­la­nek i liry­ki religijnej;
19) Adam Mic­kie­wicz, Oda do mło­do­ści; wybra­ne bal­la­dy, w tym Roman­tycz­ność; wybra­ne sone­ty z cyklu Sone­ty krym­skie oraz inne wier­sze; Kon­rad Wal­len­rod; Dzia­dy cz. III;
20) Juliusz Sło­wac­ki, Kor­dian, wybra­ne wier­sze, w tym Grób Aga­mem­no­na (frag­men­ty), Testa­ment mój;
21) Zyg­munt Kra­siń­ski, Nie-Boska komedia;
22) Cyprian Kamil Nor­wid, wybra­ne wiersze;
23) Bole­sław Prus, Lal­ka, Z legend daw­ne­go Egiptu;
24) Eli­za Orzesz­ko­wa, Glo­ria victis;
25) Hen­ryk Sien­kie­wicz, Potop;
26) Adam Asnyk, wybór wierszy;
27) Fio­dor Dosto­jew­ski, Zbrod­nia i kara;
28) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów:
Jan Kaspro­wicz, Kazi­mierz Prze­rwa-Tet­ma­jer, Leopold Staff;
29) Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Wesele;
30) Wła­dy­sław Sta­ni­sław Rey­mont, Chło­pi (tom I – Jesień);
31) Ste­fan Żerom­ski, Roz­dzio­bią nas kru­ki, wro­ny…, Przedwiośnie;
32) Witold Gom­bro­wicz, Fer­dy­dur­ke (frag­men­ty);
33) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów: Bole­sław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Paw­li­kow­ska-Jasno­rzew­ska, Kazi­mie­ra Iłła­ko­wi­czów­na, Julian Przy­boś, Józef Cze­cho­wicz, Krzysz­tof Kamil Baczyń­ski, Tade­usz Gajcy;
34) Tade­usz Borow­ski, Pro­szę pań­stwa do gazu, Ludzie, któ­rzy szli;
35) Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Inny świat;
36) Han­na Krall, Zdą­żyć przed Panem Bogiem;
37) wybra­ne wier­sze nastę­pu­ją­cych poetów:
Sta­ni­sław Baliń­ski, wybra­ne wier­sze z okre­su emi­gra­cyj­ne­go, Kazi­mierz Wie­rzyń­ski, wybra­ne wier­sze z okre­su emi­gra­cyj­ne­go, Cze­sław Miłosz, w tym wybra­ne wier­sze z tomu Oca­le­nie oraz Trak­tat moral­ny (frag­men­ty), Tade­usz Róże­wicz, Miron Bia­ło­szew­ski, Jaro­sław Marek Rym­kie­wicz, Wisła­wa Szym­bor­ska, Zbi­gniew Her­bert, w tym wybra­ne wier­sze z tomów Pan Cogi­to oraz Raport z oblę­żo­ne­go mia­sta, Hali­na Poświa­tow­ska, Sta­ni­sław Barań­czak, Mar­cin Świe­tlic­ki, Jan Polkow­ski, Woj­ciech Wencel;
38) Albert Camus, Dżuma;
39) Geo­r­ge Orwell, Rok 1984;
40) Józef Mac­kie­wicz, Dro­ga doni­kąd (frag­men­ty);
41) Sła­wo­mir Mro­żek, Tango;
42) Marek Nowa­kow­ski, Raport o sta­nie wojen­nym (wybra­ne opo­wia­da­nie); Górą „Edek” (z tomu Pra­wo prerii);
43) Jacek Dukaj, Kate­dra (z tomu W kra­ju niewiernych);
44) Anto­ni Libe­ra, Madame;
45) Andrzej Sta­siuk, Miej­sce (z tomu Opo­wie­ści galicyjskie);
46) Olga Tokar­czuk, Pro­fe­sor Andrews w War­sza­wie (z tomu Gra na wie­lu bębenkach);
47) Ryszard Kapu­ściń­ski, Podró­że z Hero­do­tem (frag­men­ty);
48) wybra­ne utwo­ry okre­su sta­nu wojennego;
49) powo­jen­na pio­sen­ka lite­rac­ka – wybra­ne utwo­ry Ewy Demar­czyk, Jac­ka Kacz­mar­skie­go, Woj­cie­cha Mły­nar­skie­go, Agniesz­ki Osiec­kiej oraz wybra­ne tek­sty Kaba­re­tu Star­szych Panów.

Zakres roz­sze­rzo­ny

Tek­sty z zakre­su pod­sta­wo­we­go plus:

1) Ary­sto­te­les, Poety­ka, Reto­ry­ka (frag­men­ty);
2) Pla­ton, Pań­stwo (frag­men­ty);
3) Ary­sto­fa­nes, Chmury;
4) Jan Paran­dow­ski, Mito­lo­gia, część II Rzym;
5) Wergi­liusz, Ene­ida (frag­men­ty);
6) św. Augu­styn, Wyzna­nia (frag­men­ty);
7) św. Tomasz z Akwi­nu, Sum­ma teo­lo­gicz­na (frag­men­ty);
8) Fra­nço­is Vil­lon, Wiel­ki testa­ment (frag­men­ty);
9) Fra­nço­is Rabe­la­is, Gar­gan­tua i Pan­ta­gru­el (frag­men­ty);
10) Michel de Mon­ta­igne, Pró­by (frag­men­ty);
11) Jan Kocha­now­ski, Tre­ny (jako cykl poetycki);
12) Piotr Skar­ga, Żywo­ty świę­tych (frag­men­ty);
13) Wil­liam Szek­spir, Hamlet;
14) wybra­ne utwo­ry poetyc­kie z roman­tycz­nej lite­ra­tu­ry euro­pej­skiej, w tym wybra­ne wier­sze angiel­skich poetów jezior;
15) Juliusz Sło­wac­ki, Lil­la Weneda;
16) Cyprian Kamil Nor­wid, Bema pamię­ci żałob­ny rap­sod, For­te­pian Szo­pe­na, Czar­ne kwia­ty (frag­men­ty), Pro­me­thi­dion (frag­men­ty);
17) reali­stycz­na lub natu­ra­li­stycz­na powieść euro­pej­ska (Hono­ré de Bal­zac, Ojciec Goriot lub Char­les Dic­kens, Klub Pic­kwic­ka, lub Miko­łaj Gogol, Mar­twe dusze, lub Gustaw Flau­bert, Pani Bovary);
18) Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Noc listopadowa;
19) Franz Kaf­ka, Pro­ces (frag­men­ty);
20) Micha­ił Buł­ha­kow, Mistrz i Małgorzata;
21) Sta­ni­sław Igna­cy Wit­kie­wicz, Szewcy;
22) Bru­no Schulz, wybra­ne opo­wia­da­nia z tomu Skle­py cynamonowe;
23) Tade­usz Kon­wic­ki, Mała apokalipsa;
24) Jor­ge Luis Bor­ges, wybra­ne opowiadanie;
25) Janusz Gło­wac­ki, Anty­go­na w Nowym Jorku;
26) Sła­wo­mir Mro­żek, wybra­ne opowiadania;
27) wybra­ne ese­je nastę­pu­ją­cych auto­rów: Jerze­go Stem­pow­skie­go, Gusta­wa Her­lin­ga-Gru­dziń­skie­go, Zbi­gnie­wa Her­ber­ta, Zyg­mun­ta Kubia­ka, Jaro­sła­wa Mar­ka Rym­kie­wi­cza (co naj­mniej po jed­nym utworze);
28) wybra­ne tek­sty z aktu­al­nych nume­rów mie­sięcz­ni­ków oraz kwar­tal­ni­ków lite­rac­kich i kulturalnych.

Lek­tu­ry uzupełniające
Zakres pod­sta­wo­wy

1) Sofo­kles, Król Edyp;
2) Miko­łaj z Wil­ko­wiec­ka, Histo­ry­ja o chwa­leb­nym Zmar­twych­wsta­niu Pań­skim (frag­men­ty);
3) Dzie­je Tri­sta­na i Izol­dy (frag­men­ty);
4) Gio­van­ni Boc­cac­cio, Sokół;
5) Miko­łaj Rej, Żywot czło­wie­ka poczci­we­go (frag­men­ty);
6) Andrzej Frycz Modrzew­ski, O popra­wie Rze­czy­po­spo­li­tej (frag­men­ty);
7) Migu­el de Cervan­tes y Saave­dra, Prze­myśl­ny szlach­cic Don Kicho­te z Man­czy (frag­men­ty);
8) Wespa­zjan Kochow­ski, Psal­mo­dia pol­ska (wybór psalmów);
9) Wacław Potoc­ki, Trans­ak­cja woj­ny cho­cim­skiej (frag­men­ty z czę­ści I);
10) Igna­cy Kra­sic­ki, Mona­cho­ma­chia (frag­men­ty);
11) Sta­ni­sław Trem­bec­ki, Fran­ci­szek Kniaź­nin, wybra­ne utwory;
12) Jędrzej Kito­wicz, Opis oby­cza­jów za cza­sów pano­wa­nia Augu­sta III (frag­men­ty);
13) Julian Ursyn Niem­ce­wicz, Powrót posła;
14) Sta­ni­sław Sta­szic, Prze­stro­gi dla Pol­ski (frag­men­ty);
15) Juliusz Sło­wac­ki, Beniow­ski (frag­men­ty);
16) Alek­san­der Fre­dro, Ślu­by panieńskie;
17) Johann Wol­fgang Goethe, Cier­pie­nia mło­de­go Wer­te­ra (frag­men­ty), Faust (frag­men­ty);
18) Geo­r­ge Byron, Giaur (frag­men­ty);
19) Adam Mic­kie­wicz, Dzia­dy cz. IV;
20) Eli­za Orzesz­ko­wa, Nad Niemnem;
21) Maria Konop­nic­ka, wybór wierszy;
22) Ste­fan Żerom­ski, Echa leśne;
23) Zofia Nał­kow­ska, Granica;
24) Tade­usz Peiper, wybór wierszy;
25) Joseph Con­rad, Lord Jim;
26) Anna Kamień­ska, Anna Świrsz­czyń­ska, Julia Har­twig, Sta­ni­sław Gro­cho­wiak, Edward Sta­chu­ra, wybór wierszy;
27) Kazi­mierz Moczar­ski, Roz­mo­wy z katem (frag­men­ty);
28) Zofia Nał­kow­ska, Przy torze kole­jo­wym (z tomu Medaliony);
29) Jan Józef Szcze­pań­ski, Święty;
30) Tade­usz Róże­wicz, Kartoteka;
31) Józef Czap­ski, Na nie­ludz­kiej zie­mi (frag­men­ty);
32) Leopold Tyr­mand, Dzien­nik 1954 (frag­men­ty);
33) Sta­ni­sław Lem, Wizja lokalna;
34) Samu­el Bec­kett, Cze­ka­jąc na Godota;
35) Frie­drich Dür­ren­matt, Wizy­ta star­szej pani;
36) Eugène Ione­sco, Lek­cja lub inne utwo­ry lite­rac­kie wybra­ne przez nauczyciela.

Zakres roz­sze­rzo­ny

Tek­sty z zakre­su pod­sta­wo­we­go plus:

1) Erazm z Rot­ter­da­mu, Pochwa­ła głu­po­ty (frag­men­ty);
2) Tomasz Morus, Uto­pia (frag­men­ty);
3) Pedro Cal­de­ron de la Bar­ca, Życie snem;
4) Wol­ter, Kan­dyd (frag­men­ty);
5) Jean Jacqu­es Rous­se­au, Nowa Helo­iza (frag­men­ty);
6) wybra­ne utwo­ry epic­kie okre­su roman­ty­zmu: Józef Igna­cy Kra­szew­ski, Sta­ra baśń, Vic­tor Hugo, Nędz­ni­cy, Edgar Allan Poe – wybra­ne opo­wia­da­nie; Hen­ryk Rze­wu­ski, Pamiąt­ki Sopli­cy (frag­men­ty);
7) Wła­dy­sław Sta­ni­sław Rey­mont, Chło­pi (tom II – Zima);
8) Aldo­us Hux­ley, Nowy wspa­nia­ły świat;
9) Gabrie­la Zapol­ska, Moral­ność pani Dulskiej;
10) Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Wieża;
11) Flo­rian Czar­ny­sze­wicz, Nadberezyńcy;
12) Bohu­mil Hra­bal– wybra­ne opowiadania;
13) Wie­sław Myśliw­ski, Widnokrąg;
14) Julian Stryj­kow­ski, Austeria;
15) Umber­to Eco, Imię róży;
16) wybra­ne wier­sze poetów pol­skich i obcych;
17) wybra­na powieść pol­ska i obca z XX lub XXI wieku;
18) wybra­ny dra­mat pol­ski i obcy z XX lub XXI wie­ku lub inne utwo­ry lite­rac­kie wybra­ne przez nauczyciela.

SPIS LEKTUR: Szko­ła Pod­sta­wo­wa kla­sy I‑III
Pro­po­zy­cja lek­tur do wspól­ne­go i indy­wi­du­al­ne­go czytania:

Hans Chri­stian Ander­sen, Baśnie (do wyboru);
Justy­na Bed­na­rek, Nie­sa­mo­wi­te przy­go­dy dzie­się­ciu skar­pe­tek (czte­rech pra­wych i sze­ściu lewych);
Jan Brze­chwa, Brze­chwa dzieciom;
Ali­na Cent­kie­wi­czo­wa i Cze­sław Cent­kie­wicz, Zacza­ro­wa­na zagroda;
Wal­de­mar Cichoń, Cukier­ku, ty łobuzie!;
Agniesz­ka Frą­czek, Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą;
Mira Jawor­cza­ko­wa, Oto jest Kasia;
Grze­gorz Kas­dep­ke, Detek­tyw Pozytywka;
Leszek Koła­kow­ski, Kto z was chciał­by roz­we­se­lić pecho­we­go nosorożca?;
Bar­ba­ra Kosmow­ska, Dziew­czyn­ka z parku;
Maria Krüger, Karolcia;
Astrid Lind­gren, Dzie­ci z Bullerbyn;
Hugh Lofting, Dok­tor Dolit­tle i jego zwierzęta;
Mar­cin Pałasz, Spo­sób na Elfa;
Joan­na Papu­ziń­ska, Asiunia;
Danu­ta Par­lak, Kape­lusz Pani Wrony;
Roman Pisar­ski, O psie, któ­ry jeź­dził koleją;
Jani­na Pora­ziń­ska, Pamięt­nik Czar­ne­go Noska;
Maria Ter­li­kow­ska, Drze­wo do same­go nieba;
Julian Tuwim, Wier­sze dla dzieci;
Bar­ba­ra Tylic­ka, O kra­kow­skich psach i kle­par­skich kotach. Pol­skie mia­sta w baśni i legendzie;
Danu­ta Wawi­łow, Naj­pięk­niej­sze wiersze;
Łukasz Wierz­bic­ki, Afry­ka Kazika;
Łukasz Wierz­bic­ki, Dzia­dek i niedźwiadek.

Kla­sy IV-VI
Lek­tu­ra obowiązkowa:

Jan Brze­chwa, Aka­de­mia pana Kleksa
Janusz Chri­sta, Kaj­ko i Kokosz. Szko­ła lata­nia (komiks)
René Goscin­ny, Jean-Jacqu­es Sem­pé, Miko­ła­jek (wybór opowiadań)
Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Nie­wi­dzial­nych Ludzi;
Igna­cy Kra­sic­ki, wybra­ne bajki;
Cli­ve Sta­ples Lewis, Opo­wie­ści z Narnii. Lew, cza­row­ni­ca i sta­ra szafa;
Adam Mic­kie­wicz, Powrót taty, Pani Twar­dow­ska, Pan Tade­usz (frag­men­ty, w tym: opi­sy, zwy­cza­je i oby­cza­je, polo­wa­nie i kon­cert Wojskiego);
Ferenc Mol­nár, Chłop­cy z Pla­cu Broni;
Bole­sław Prus, Katarynka;
Juliusz Sło­wac­ki, W pamięt­ni­ku Zofii Bobrówny;
John Ronald Reu­el Tol­kien, Hob­bit, czy­li tam i z powrotem;
Hen­ryk Sien­kie­wicz, W pusty­ni i w puszczy;
Józef Wybic­ki, Mazu­rek Dąbrowskiego;
Wybra­ne mity grec­kie, w tym mit o powsta­niu świa­ta oraz mity o Pro­me­te­uszu, o Syzy­fie, o Deme­ter i Korze, o Deda­lu i Ika­rze, o Hera­kle­sie, o Teze­uszu i Ariadnie,
o Orfe­uszu i Eurydyce;
Biblia: stwo­rze­nie świa­ta i czło­wie­ka oraz wybra­ne przy­po­wie­ści ewan­ge­licz­ne, w tym o siew­cy, o talen­tach, o pan­nach roz­trop­nych, o miło­sier­nym Samarytaninie;
Wybra­ne poda­nia i legen­dy pol­skie, w tym o Lechu, o Pia­ście, o Kra­ku i Wandzie;
Wybra­ne baśnie pol­skie i euro­pej­skie, w tym: Char­les Per­rault, Kop­ciu­szek, Alek­san­der Pusz­kin, Baj­ka o ryba­ku i rybce;
Wybra­ne wier­sze Wła­dy­sła­wa Beł­zy, Jana Brze­chwy, Kon­stan­te­go Ilde­fon­sa Gał­czyń­skie­go, Zbi­gnie­wa Her­ber­ta, Anny Kamień­skiej, Joan­ny Kul­mo­wej, Adama
Mic­kie­wi­cza, Cze­sła­wa Miło­sza, Tade­usza Róże­wi­cza, Juliu­sza Sło­wac­kie­go, Leopol­da Staf­fa, Julia­na Tuwi­ma, Jana Twar­dow­skie­go oraz pie­śni i pio­sen­ki patriotyczne.

Lek­tu­ra uzu­peł­nia­ją­ca (obo­wiąz­ko­wo dwie w każ­dym roku szkolnym):

Adam Bah­daj, Kape­lusz za 100 tysięcy
Fran­ces Hodg­son Bur­nett, Tajem­ni­czy ogród lub inna powieść
Janusz Kor­czak, Król Maciuś Pierwszy
Lewis Car­roll, Ali­cja w Kra­inie Czarów;
Alek­san­der Dumas, Trzej muszkieterowie;
Olaf Frit­sche, Skarb Troi;
Joseph Rudy­ard Kipling, Księ­ga dżungli;
Mar­cin Kozioł, Skrzy­nia Wład­cy Piorunów;
Sel­ma Lager­löf, Cudow­na podróż;
Sta­ni­sław Lem, Cybe­ria­da (frag­men­ty);
Kor­nel Maku­szyń­ski, wybra­na powieść;
Andrzej Malesz­ka, Magicz­ne drzewo;
Karol May, Winnetou;
Lucy Maud Mont­go­me­ry, Ania z Zie­lo­ne­go Wzgórza;
Mał­go­rza­ta Musie­ro­wicz, wybra­na powieść;
Ewa Nowak, Pają­czek na rowerze;
Edmund Niziur­ski, Spo­sób na Alcybiadesa;
Sat-Okh, Bia­ły Mustang;
Hen­ryk Sien­kie­wicz, Jan­ko Muzykant;
Alfred Szklar­ski, wybra­na powieść;
Mark Twa­in, Przy­go­dy Tom­ka Sawyera;
Wybra­ne pozy­cje z serii Nazy­wam się… (np. Miko­łaj Koper­nik, Fry­de­ryk Cho­pin, Maria Curie-Skło­dow­ska, Jan Paweł II i in.)
lub inne utwo­ry lite­rac­kie i tek­sty kul­tu­ry wybra­ne przez nauczyciela.

Kla­sy VII-VIII
Lek­tu­ra obowiązkowa:

Char­les Dic­kens, Opo­wieść wigilijna;
Alek­san­der Fre­dro, Zemsta;
Jan Kocha­now­ski, wybór fra­szek, pie­śni i tre­nów, w tym tren I, V, VII i VIII;
Alek­san­der Kamiń­ski, Kamie­nie na szaniec;
Igna­cy Kra­sic­ki, Żona modna;
Adam Mic­kie­wicz, Redu­ta Ordo­na, Śmierć Puł­kow­ni­ka, Świ­te­zian­ka, Dzia­dy część II, wybra­ny utwór z cyklu Sone­ty krym­skie, Pan Tade­usz (całość);
Anto­ine de Saint-Exu­péry, Mały Książę;
Hen­ryk Sien­kie­wicz, Quo vadis, Latarnik;
Juliusz Sło­wac­ki, Balladyna;
Ste­fan Żerom­ski, Syzy­fo­we prace;
Sła­wo­mir Mro­żek, Artysta;
Mel­chior Wań­ko­wicz, Zie­le na kra­te­rze (frag­men­ty), Tędy i owę­dy (wybra­ny reportaż).
Wybra­ne wier­sze poetów wska­za­nych w kla­sach IV–VI, a ponad­to Krzysz­to­fa Kami­la Baczyń­skie­go, Sta­ni­sła­wa Barań­cza­ka, Cypria­na Nor­wi­da, Bole­sła­wa Leśmia­na, Maria­na Hema­ra, Jaro­sła­wa Mar­ka Rym­kie­wi­cza, Wisła­wy Szym­bor­skiej, Kazi­mie­rza Wie­rzyń­skie­go, Jana Lecho­nia, Jerze­go Lie­ber­ta oraz frasz­ki Jana Sztau­dyn­ge­ra i afo­ry­zmy Sta­ni­sła­wa Jerze­go Leca.

Lek­tu­ra uzupełniająca:

Miron Bia­ło­szew­ski, Pamięt­nik z powsta­nia war­szaw­skie­go (frag­men­ty);
Aga­tha Chri­stie, wybra­na powieść kryminalna;
Arka­dy Fie­dler, Dywi­zjon 303;
Ernest Hemin­gway, Sta­ry czło­wiek i morze;
Bar­ba­ra Kosmow­ska, Pozła­ca­na rybka;
Jan Paweł II, Prze­kro­czyć próg nadziei (frag­men­ty);
Nan­cy H. Kle­in­baum, Sto­wa­rzy­sze­nie Umar­łych Poetów;
Hen­ryk Sien­kie­wicz, Krzyżacy;
Eric-Emma­nu­el Schmitt, Oskar i pani Róża;
Mel­chior Wań­ko­wicz, Mon­te Cas­si­no (frag­men­ty);
Karo­li­na Lanc­ko­roń­ska, Wspo­mnie­nia wojen­ne 22 IX 1939–5 IV 1945 (frag­men­ty) lub inne utwo­ry lite­rac­kie i tek­sty kul­tu­ry wybra­ne przez nauczy­cie­la, w tym wiersze
poetów współ­cze­snych i reportaże.