Ciekawostki

Alexandre Dumas – pisarz, wizjoner, bankrut, kobieciarz. Burzliwe życie twórcy Trzech muszkieterów

24 lip­ca 1802 roku uro­dził się jeden z naj­wy­bit­niej­szych fran­cu­skich pisa­rzy Ale­xan­dre Dumas, autor “Trzech musz­kie­te­rów” i “Hra­bie­go Mon­te Chri­sto”. Dumas wie­lo­krot­nie opie­rał swo­je książ­ki na praw­dzi­wych wyda­rze­niach histo­rycz­nych, głów­nie doty­czą­cych Fran­cji. Z oka­zji rocz­ni­cy jego uro­dzin war­to zwró­cić uwa­gę na kil­ka cie­ka­wych fak­tów z jego życia.

Pochodzenie

Ale­xan­dre Dumas uro­dził się w małym mia­stecz­ku Vil­lers-Cot­te­rets, któ­re znaj­du­je się oko­ło 100 kilo­me­trów od Pary­ża. Ojciec Alek­san­dra, Tho­mas, słu­żył we fran­cu­skiej armii i doszedł w niej aż do stop­nia gene­ra­ła. Naj­więk­szy awans zdo­był w cza­sie rewo­lu­cji fran­cu­skiej, gdy jesz­cze kró­lo­wa­ły hasła rów­no­ści i bra­ter­stwa. Po prze­mia­nach poli­tycz­nych nie­ste­ty został odsu­nię­ty od służ­by. Mimo, że zro­bił w woj­sku ogrom­ną karie­rę, nigdy nie został odzna­czo­ny orde­rem Legii Hono­ro­wej. Ba! Zaraz po rewo­lu­cji został zawie­szo­ny, odsu­nię­ty od woj­ska, a nawet tra­fił do wię­zie­nia. Powód? Podob­no pokłó­cił się z Napo­le­onem, ale wie­le wska­zu­je na to, że ze zwol­nie­niem wią­że się to, iż był ciem­no­skó­ry. Jego mat­ką, czy­li bab­cią Alek­san­dra, była czar­no­skó­ra nie­wol­ni­ca z Domi­ni­ka­ny. Przez geny Ale­xan­dre Dumas był mulatem.

Tho­mas-Ale­xan­dre Dumas / wikipedia.org / dome­na publiczna

Początki pisarskie i inspiracje

Tho­mas zmarł, gdy Ale­xan­dre miał zale­d­wie 4 lata. Po jego śmier­ci rodzi­na popa­dła w ogrom­ne pro­ble­my i żyła na gra­ni­cy ubó­stwa. Na szczę­ście, mat­ka Duma­sa otrzy­ma­ła kon­ce­sję na sprze­daż tyto­niu, dzię­ki temu mogła otwo­rzyć tra­fi­kę i zapew­nić warun­ki do życia sobie i swo­im dzieciom.

Nie zwa­ża­jąc na to jak został potrak­to­wa­ny Tho­mas, dla Alek­san­dra ojciec pozo­stał boha­te­rem i jed­ną z głów­nych inspi­ra­cji. Losy taty z cza­sów rewo­lu­cji fran­cu­skiej sta­ły się pod­sta­wą do roz­wi­ja­nia wąt­ków histo­rycz­nych w jego sztu­kach i powie­ściach. Mimo, że nie uczył się naj­le­piej, Ale­xan­dre czy­tał książ­ki w każ­dej wol­nej chwi­li. Swo­je pierw­sze sztu­ki napi­sał w wie­ku 18 lat, dla teatru, któ­ry zało­żył wraz ze swo­im przyjacielem.

W wie­ku 20 lat został zatrud­nio­ny w sekre­ta­ria­cie księ­cia Ludwi­ka Fili­pa, któ­ry 8 lat póź­niej został kró­lem Fran­cji. Dumas zali­czył swój pro­fe­sjo­nal­ny debiut teatral­ny w 1829 roku sztu­ką “Hen­ryk III i jego dwór”, powsta­łą po dwóch dra­ma­tach, któ­re prze­szły prak­tycz­nie bez echa. “Hen­ryk III…” oka­zał się ogrom­nym suk­ce­sem. Dzię­ki temu spek­ta­klo­wi, jak sam Dumas mówił, “stał się czło­wie­kiem, o któ­rym, dobrze lub źle, mówi cały Paryż”.

Twórczość

Dumas napi­sał prze­szło 100 powie­ści i ponad 60 sztuk teatral­nych. Stwo­rzył ponad 37 000 fik­cyj­nych posta­ci, któ­re osa­dził w powie­ściach, któ­re histo­rycz­nie się­ga­ją do cza­sów starożytnych.

Ogrom­ną popu­lar­ność przy­nio­sła auto­ro­wi sztu­ka “Anto­ny”, któ­ra mia­ła pre­mie­rę 3 maja 1931 roku. W Pary­żu zagra­no ją prze­szło 130 razy przy peł­nej publi­ce, na pro­win­cji moż­na ją było oglą­dać jesz­cze wie­le lat po zakoń­cze­niu poka­zów w sto­li­cy Fran­cji. Dumas naj­bar­dziej zna­ny jest jed­nak z pisa­nia pro­zy, monu­men­tal­nych powie­ści moc­no osa­dzo­nych w histo­rii Fran­cji. Do jego naj­waż­niej­szych dzieł nale­żą takie dzie­ła jak “Hra­bia Mon­te Chri­sto”, try­lo­gia o trzech musz­kie­te­rach (“Trzej musz­kie­te­ro­wie”, “Dwa­dzie­ścia lat póź­niej” oraz “Wiceh­ra­bia de Bra­ge­lon­ne”), “Czer­wo­ny tuli­pan” czy “Wil­czy­ce”.

Książ­ki Duma­sa są jed­ny­mi z naj­czę­ściej ekra­ni­zo­wa­nych dzieł lite­rac­kich w histo­rii. Już w samych począt­kach histo­rii kina moż­na doszu­kać się adap­ta­cji fil­mo­wych jego dzieł. Do dziś wypro­du­ko­wa­no kil­ka­set ekra­ni­za­cji jego ksią­żek, sam “Hra­bia Mon­te Chri­sto” fil­mo­wa­ny był prze­szło czter­dzie­ści razy.

Kobieciarz

Dumas miał w swo­im życiu kil­ka­dzie­siąt kocha­nek. Ofi­cjal­nie dzie­ci miał z czte­re­ma kobie­ta­mi. Bar­dzo czę­sto spo­ty­kał się z aktor­ka­mi, któ­re pro­mo­wał. Nawet kobie­ty, z któ­ry­mi był w związ­ku przy­my­ka­ły oczy na jego roman­se, ponie­waż zapew­niał im życie ponad stan. Dumas oże­nił się tyl­ko raz, z Idą Fer­rier. Żeby nie było tak kolo­ro­wo, Ida, rów­nież zdra­dza­ła Ale­xan­dra. Po czte­rech latach mał­żeń­stwa posta­no­wi­li się roz­stać. Dumas mówił, że gdy­by miał tyl­ko jed­ną kobie­tę, nie wytrzy­mał­by tygo­dnia i zmarł.

Rewolucjonista

Ale­xan­dre Dumas posta­no­wił się przy­łą­czyć do rewo­lu­cji lip­co­wej, zaraz po jej wybu­chu niej. Sta­nął po stro­nie repu­bli­ka­nów, brał udział w bitwach na bary­ka­dach. Bez­sku­tecz­nie pró­bo­wał for­mo­wać swój oddział w zachod­niej Fran­cji. Liczył, że za swój wkład zosta­nie zapro­po­no­wa­ny mu jakiś urząd. Nie­ste­ty, król mu odmówił.

Własne wydawnictwo

Dumas w cza­sie pra­cy u księ­cia orle­ań­skie­go przy­zwy­cza­ił się do wystaw­ne­go życia. Wyda­wał dużo wię­cej niż zara­biał, głów­nie na impre­zy i kobie­ty. Pew­ne­go dnia posta­no­wił wyko­rzy­stać swój talent do inte­re­sów i zało­żył wła­sne stu­dio pro­duk­cyj­ne, w któ­rym pra­co­wa­li mło­dzi i zdol­ni pisa­rze. Głów­nym celem jego przed­się­bior­stwa było hur­to­we wyda­wa­nie opo­wia­dań. Jed­ną z naj­gło­śniej­szych publi­ka­cji był sied­mio­to­mo­wy zbiór ese­jów o prze­stęp­cach i prze­stęp­stwach doko­na­nych w Europie.

Zamek, jak z bajki

Alek­san­dro­wi Duma­so­wi bar­dzo spodo­ba­ła się wizja miesz­ka­nia w zam­ku, tak jak głów­ne­mu boha­te­ro­wi jego powie­ści “Hra­bia Mon­te Chri­sto”. Dzię­ki pie­nią­dzom zaro­bio­nym na książ­ce Dumas posta­no­wił wybu­do­wać sobie zamek, któ­ry będzie moż­li­wie podob­ny do tego któ­ry opi­sał. Swój nowy dom nazwał… a jak­że, Mon­te Chri­sto. Zamek był pięk­nie ozdo­bio­ny zarów­no z zewnątrz, jak i wewnątrz. W ele­men­tach wykoń­cze­nia moż­na doszu­ki­wać się wie­lu ele­men­tów orien­tal­nych i sece­syj­nych. Z powo­du wyso­kich kosz­tów jego utrzy­ma­nia Dumas musiał jed­nak sprze­dać zamek. Obec­nie znaj­du­je się tam muzeum poświę­co­ne pisarzowi.

Zamek Mon­te Chri­sto / lic. CC0 1.0 Uni­ver­sal Public Doma­in Dedication

Bankrut

Mówi­ło się, że Dumas dzie­się­cio­krot­nie się boga­cił, a jede­na­ście zban­kru­to­wał. Wie­le w tym praw­dy. Za każ­dym razem gdy otrzy­my­wał zastrzyk gotów­ki, od razu go wyda­wał, ucie­kał przed wie­rzy­cie­la­mi lub tra­cił. Dumas czę­sto pod­kre­ślał, że powi­nien mieć wie­le tysię­cy rocz­nej ren­ty, a nie przej­mo­wać się zadłu­że­niem. Wie­lo­krot­nie był okra­da­ny przez kochan­ki, część mająt­ku i sta­łe ali­men­ty wywal­czy­ła przed śmier­cią żona Ida. Ponad­to Dumas bar­dzo hoj­nie wspie­rał mło­dych arty­stów, głów­nie… aktorki.

Syn

Dumas ofi­cjal­nie miał czwór­kę dzie­ci z czte­re­ma róż­ny­mi kobie­ta­mi – dwie cór­ki i dwóch synów. Swo­je­mu pier­wo­rod­ne­mu, któ­ry uro­dził się gdy Dumas miał zale­d­wie dwa­dzie­ścia dwa lata, dał na imię Ale­xan­dre. Alek­san­dre Dumas junior rów­nież został pisa­rzem, przez co czę­sto docho­dzi do pomy­łek, któ­ry z nich napi­sał któ­rą powieść – ojciec czy syn?

Dumas syn jest auto­rem takich powie­ści jak “Dama kame­lio­wa”, “Cudzo­ziem­ka” czy “Spra­wa Clémen­ce­au”. Mimo, iż nigdy nie osią­gnął takiej popu­lar­no­ści i płod­no­ści lite­rac­kiej jak ojciec, to i tak nale­ży do gro­na naj­wy­bit­niej­szych fran­cu­skich pisa­rzy XIX wieku.

Śmierć

Przej­mo­wa­nie się dłu­ga­mi, cią­głe wymy­śla­nie pomy­słów na zaro­bie­nie pie­nię­dzy, zagra­nicz­ne podró­że w poszu­ki­wa­niu szans na zaro­bek bar­dzo źle wpły­nę­ły na zdro­wie pisa­rza. W 1870 roku, po tym jak dowie­dział się o klę­skach Fran­cu­zów w woj­nie z Pru­sa­mi, dostał wyle­wu. Wpół spa­ra­li­żo­wa­ny dotarł do posia­dło­ści swo­je­go syna. Następ­nie stra­cił mowę, wyma­gał sta­łej opie­ki. Zmarł 5 grud­nia 1870 roku, pier­wot­nie został pocho­wa­ny w Neu­vil­le-les-Pol­let, nie­da­le­ko posia­dło­ści syna. Na jego wnio­sek Ale­xan­dre Dumas senior został eks­hu­mo­wa­ny, cia­ło prze­nie­sio­no do jego rodzin­nej miej­sco­wo­ści Villers-Cotterets.

Ponowny pogrzeb

W 2002 roku na wnio­sek pre­zy­den­ta Fran­cji Jaqu­esa Chi­ra­ca trum­na z cia­łem pisa­rza zosta­ła prze­nie­sio­na do pary­skie­go Pan­te­onu. Ponow­ny pogrzeb był wiel­kim wyda­rze­niem, wzdłuż alei pro­wa­dzą­cej do Pan­te­onu usta­wi­ło się kil­ka tysię­cy ludzi. Trum­nę nio­sło czte­rech akto­rów prze­bra­nych za musz­kie­te­rów. Odpo­wia­da­li oni czte­rem naj­bar­dziej zna­nym posta­ciom z kart ksią­żek Duma­sa – Ato­so­wi, Por­to­so­wi, Ara­mi­so­wi i D’Artagnanowi. Trum­na była wysta­wio­na przez kil­ka dni na widok publicz­ny. Szcząt­ki Duma­sa znaj­du­ją się obec­nie mię­dzy naj­bar­dziej zasłu­żo­ny­mi posta­cia­mi dla histo­rii nowo­żyt­nej Francji.


O autorze

Miło­śnik lite­ra­tu­ry pięk­nej uza­leż­nio­ny od kon­cer­tów i festi­wa­li. Chciał­by robić tysiąc rze­czy na raz, jed­nak na dro­dze do speł­nie­nia stoi jego naj­więk­szy wróg – czas.

Rocz­nik 94. Redak­tor Xięgarni.pl, All in Uni­ver­si­ty, kie­dyś zwią­za­ny z Val­ki­rią Network. Stu­dent Zarzą­dza­nia Kul­tu­rą i Media­mi UJ.

Naj­bar­dziej lubi pozna­wać, roz­ma­wiać i prze­by­wać z ludź­mi, któ­rzy go inspirują.

Reklama

Może też zainteresują cię te tematy