Prezentujemy listę zagranicznych książek, które ostatnio zostały uhonorowane nagrodami literackimi. W zestawieniu znalazło się miejsce dla literatury pięknej, młodzieżowej, faktu, a także dla fantastyki. Część z prezentowanych książek została w Polsce już wydana lub ukaże się w najbliższym czasie. Na pozostałe musimy jeszcze poczekać, ale prędzej czy później powinny trafić do naszego kraju. Wszak dla każdego wydawcy nagradzane tytuły są łakomymi kąskami dającymi nadzieję na dużą poczytność, a tym samym zwrot z inwestycji. Lista oczywiście nie jest pełna.
Będziemy się starać aktualizować ją o kolejne tytuły.
WYDANE W POLSCE:
1. Wchodzi koń do baru (Sus Echad Nichnas Le-Bar), Dawid Grosman – Man International Booker Prize – maj 2016, Świat Książki
Klub w małym miasteczku. Widzowie spodziewają się rozrywkowego wieczoru, a komik na scenie dokonuje wiwisekcji, daje pokaz dezintegracji osobowości. Ma się wrażenie, że zaraz rozsypie się na oczach publiczności. Ludzie mogliby wstać i wyjść albo wybuczeć go czy wygwizdać, gdyby nie to, że wciągnął ich do swojego piekła. Dowale Gee, starzejący się komik, czarujący, nieodpowiedzialny, odpychający, obnażył ranę, z którą żył przez wiele lat – brzemienny w skutki, przerażający wybór między dwojgiem najdroższych sobie ludzi, jakiego musiał dokonać.
Wchodzi koń do baru to wstrząsająca lektura. Komik na scenie jest rozdarty między zobowiązaniem wobec publiczności a długiem wobec samego siebie. Posiłkując się jarmarcznym humorem i przekomarzając z widownią, wywołuje odrazę i współczucie – ludzie nie wiedzą, czy śmiać się, czy płakać. Wszystko rozgrywa się w obecności jego przyjaciela z lat dziecięcych, który stara się zrozumieć, dlaczego został sprowadzony na to przedstawienie.
2. Wrota obelisków (Obelisk Gate), N.K. Jesmin – Hugo – czerwiec 2017, SQN Imaginatio
Tak właśnie kończy się świat – po raz ostatni.Nastaje Sezon, a ludzkość pogrąża się w długiej, zimnej nocy.Essun – kiedyś opiekuńcza matka, obecnie mścicielka – znalazła schronienie, nie zdołała jednak odszukać córki. Spotyka dziesięciopierściennika Alabastra, który ma do niej prośbę. Jeśli Essun ją spełni, los Bezruchu zostanie przypieczętowany na zawsze. Daleko stamtąd jej córka, Nassun, rośnie w siłę, a jej wybory mogą doprowadzić do rozerwania świata.
Drugi tom cyklu Pęknięta Ziemia. O pierwszym pisaliśmy tutaj przy okazji informacji o serialu telewizyjnym na podstawie prozy N.K. Jemisin
3. Kolej podziemna (The Underground Railroad),Colson Whitehead – Arthur C. Clark Award, National Book Award, Nagroda Pulitzera – czerwiec 2017, Albatros
Cora jest niewolnicą w trzecim pokoleniu na plantacji bawełny w stanie Georgia. Jej życie nie jest łatwe, a będzie jeszcze gorzej, bo lada moment z dziecka stanie się kobietą. Kiedy Ceasar, najnowszy nabytek z Wirginii, opowiada jej o podziemnej kolei, oboje decydują się zaryzykować ucieczkę. Po piętach depcze im pościg, a schwytanie oznacza los gorszy od śmierci.
Tytułowa kolej podziemna to określenie stworzonej przez abolicjonistów sieci przerzutowej zbiegłych czarnych niewolników z południowych stanów Ameryki głównie na północ do Kanady, a także do Meksyku. Na ten skomplikowany system ucieczkowy składały się drogi, tunele, szlaki, bezpieczne kryjówki, przewodnicy, organizacje i społeczności. Nazewnictwo kolejowe tworzyło tajny kod, jakim posługiwali się uciekinierzy i abolicjoniści. Do sekretnego języka dochodził też system tajnych znaków graficznych. O książce pisaliśmy TUTAJ.
4. Sprzedawczyk (The Sellout), Paul Beatty – Man Booker Prize – październik 2017, Sonia Draga
Narrator Sprzedawczyka, urodzony w „rolniczym getcie” Dickens, na południowych przedmieściach Los Angeles, był w dzieciństwie obiektem psychologicznych badań o podłożu rasowym – teraz pędzi żywot Kalifornijczyka z niższej klasy średniej. Wychowuje go samotnie ojciec, kontrowersyjny socjolog, który zapewnia, że jego pamiętniki rozwiążą ich problemy finansowe. Jednak kiedy ojciec ginie w policyjnej strzelaninie, bohater zdaje sobie sprawę, że nigdy nie było żadnych pamiętników. Zostaje mu tylko rachunek za pośpiesznie urządzony pogrzeb.
Zwiedziony i rozczarowany stanem, w jakim znalazło się jego rodzinne miasto, narrator próbuje naprawić krzywdę: przed laty, żeby oszczędzić Kalifornii dalszego wstydu, Dickens zostało dosłownie wymazane z mapy. Z pomocą najsławniejszego mieszkańca miasta – ostatniego żyjącego członka Klanu Urwisów, Hominy’ego Jenkinsa – podejmuje się niewyobrażalnie odrażającego czynu: na nowo wprowadza niewolnictwo, a w miejscowym liceum segregację, co doprowadza go przed oblicze Sądu Najwyższego.
5. Kołysanka (Chanson douce), Leïla Slimani – Nagroda Goncourtów – wrzesień 2017, Sonia Draga
Gdy Myriam, matka dwójki małych dzieci, postanawia mimo oporów męża wrócić do zawodu i rozpocząć pracę w kancelarii adwokackiej, para zaczyna szukać niani. Po surowym castingu zatrudniają Louise, do której dzieci bardzo szybko się przywiązują, a która stopniowo staje się centralną postacią w rodzinie. Powoli bohaterowie wpadają w pułapkę wzajemnej zależności, aż wreszcie dochodzi do tragedii…
Poprzez szczegółowy opis młodego małżeństwa oraz fascynującej i tajemniczej postaci niani czytelnik odkrywa naszą epokę i obowiązujące w niej podejście do miłości i wychowania, relacje opierające się na dominacji i pieniądzu, a także przesądy klasowe i kulturowe. Suchy i bezlitosny styl Leïli Slimani, w którym pobrzmiewają mroczne poetyckie nuty, wciąga i intryguje już od pierwszych stron.
6. Przed katastrofą (Before the Fall), Noah Hawley – Nagrody im. Edgara Allana Poe – styczeń 2017, Sonia Draga
Mglista, letnia noc 23 sierpnia 2015 roku. Z lotniska w Martha’s Vineyard wylatuje prywatny samolot z jedenastoma osobami na pokładzie, dziesięcioma zamożnymi i mężczyzną – malarzem – któremu ostatnio nie wiedzie się w życiu najlepiej. To ma być krótki, zaledwie dwudziestodziewięciominutowy lot do Nowego Jorku. Stewardesa serwuje drinki, w telewizji leci mecz baseballowy, nic nie zapowiada tego, co wydarzy się za nieco ponad kwadrans. Po tym czasie samolot z nieznanych przyczyn spada do oceanu. Jedynymi ocalałymi z katastrofy są Scott Burroughs, malarz, i czteroletni JJ, syn prezesa potężnej sieci telewizyjnej.
Rozpoczyna się śledztwo, a wraz z nim wokół sprawy narasta medialne zamieszanie. W miarę jak na jaw wychodzą kolejne dziwne zbiegi okoliczności, otaczająca katastrofę tajemnica gęstnieje – przestaje być oczywiste, kto jest bohaterem, a kto winowajcą. Czy tylko głupi przypadek sprawił, że zginęło tak wielu wpływowych ludzi? Czy to możliwe, by człowiek najpierw ocalał z katastrofy lotniczej, a potem przepłynął kilkanaście kilometrów w zimnych wodach oceanu, ratując przy tym dziecko? A może to media manipulują rzeczywistością?
7. Stacja centralna (Central Station), Lavie Tidhar – Campbell – lipiec 2017 – Zysk i S‑ka
Gdy Boris Chong z oporami wraca do Tel Awiwu z Marsa, zastaje tu całkowity chaos. Jego była kochanka wychowuje dziwnie znajome dziecko, które potrafi jednym dotknięciem palca podłączyć się do strumienia danych umysłu. Jego ojciec dał początek wielopokoleniowej zarazie umysłowej i choruje na przeciążenie pamięci. Jego podróżująca po kosmosie kuzynka zakochała się w robotniku, żołnierzu-cyborgu. A nieobliczalna kobieta będąca wampirem danych podążyła za nim do domu…
Nad tym wszystkim góruje Stacja Centralna, stanowiąca połączenie między nieustannie się zmieniającym Tel Awiwem, ogromnym światem wirtualnym oraz koloniami kosmicznymi, do których przenieśli się ludzie uciekający przed nędzą i wojną. A wszystko to łączą ze sobą Inni, obce jestestwa, których nieustannie zmieniający się strumień świadomości stanął na progu fundamentalnej zmiany.
NIEWYDANE W POLSCE:
8. All the Birds in the Sky, Charlie Jane Anders – Nebula
Świat właśnie się rozpada. Uratować wszystkich może jedynie dwoje ludzi. Laurence jest genialnym inżynierem, który z grupą wybitnych naukowców pracuje nad technologicznymi możliwościami przeciwdziałania katastrofie. Patricia z kolei ukończyła właśnie szkołę dla magicznie uzdolnionych. Teraz, mimo że żyli w dwóch zupełnie różnych światach, muszą połączyć siły i albo ocalić planetę, albo pchnąć ją w nowe mroczne wieki.
9. Todo esto te dare, Dolores Redondo – Premio Planeta
W majestatycznej scenerii Ribeira Sacra w wypadku ginie Álvaro. Jego mąż, Manuel, przybywa do Galicji, aby zidentyfikować ciało. Odkrywa, że śledztwo zostało zbyt szybko zamknięte. Okazuje się też, że to nie jedyna śmierć, która została przykryta pozorami przypadku. Do Manuela przyłączają się Lucas i Nogueira – we trzech starają się odkryć sekret człowieka, którego tylko pozornie dobrze znali.
10. Days Without End, Sebastian Barry – Costa Book Awards
Thomas McNulty w wieku zaledwie siedemnastu lat musiał uciekał z Irlandii przed głodem. Po dopłynięciu do Stanów Zjednoczonych zaciągnął się do armii. Teraz razem z Johnem Colem będą walczyć z Siuksami i Yurokami. Ostatecznie los zaprowadzi ich na krwawe pola Wojny Secesyjnej. Świeży i poruszający obraz najbardziej pamiętnego okresu w historii Ameryki. Powieść, której nie da się zapomnieć.
11. The Chimes, Anna Smaill – World Fantasy Award
Świat, w którym nie ma wspomnień, a każde zapisane słowo zostało zniszczone. Świat, w którym króluje muzyka, przeszłość jest tajemnicą, każdy kolejny dzień wydaje się być taki sam, jak poprzedni. Simon Wythern przybywa do Londynu w poszukiwaniu informacji o tym, co naprawdę przydarzyło się jego rodzicom. Odkrywa, że posiada dar, który zmieni wszystko na zawsze.
12. Europe In Autumn, Dave Hutchinson – BSFA Award
Fascynująca opowieść o kucharzu, który niespodziewanie rozpoczyna karierę jako szpieg i przemytnik. Europa po kilku ekonomicznych kryzysach i straszliwej epidemii grypy jest podzielona na niezliczoną liczbę małych nacji, księstw i republik. Rudi, zrekrutowany przez tajną organizację, szkoli się w szpiegostwie. Niestety treningowa misja kończy się tragicznie. Zostaje pobity i trafia w niewolę. Szanse na ucieczkę i ocalenie życia są beznadziejne.
13. Death’s End, Cixin Liu – Locus Award
Trzeci tom trylogii Wspomnienie o przeszłości Ziemi – największego w ostatnich latach wydarzenia w światowej fantastyce naukowej, porównywalnego z klasycznymi cyklami Fundacja i Kroniki Diuny. Podczas rewolucji kulturalnej w Chinach tajna baza wojskowa Czerwony Brzeg wysyła sygnały w kosmos w poszukiwaniu inteligentnego życia pozaziemskiego. Do prac zostaje włączona Ye Wenjie, córka wybitnego fizyka zamordowanego przez czerwonogwardzistów, i dzięki niej badacze w końcu nawiązują kontakt z obcą cywilizacją stojącą u progu zagłady.
14. The Core of the Sun, Johanna Sinisalo – Prometheus Award
Eloi to nowy podgatunek kobiet wyhodowany w alternatywnej wersji współczesnej Finalndii z myślą o seksie i prokreacji. Inteligentne i niezależne kobiety są sterylizowane i delegowane do służalczych prac. Vanna jest jedyną w swoim rodzaju rozumną eloi. Potrzebuje pieniędzy, by odnaleźć zaginioną siostrę. Zawiera sojusz z człowiekiem, z którym wchodzi w niebezpieczny biznes handlu zakazanym stymulantem, powszechnie znanym jako… papryczki chili.
15. The Mercy Journals, Claudia Casper – Philip K. Dick Award
Za trzydzieści lat Ziemia będzie w przededniu trzeciej wojny światowej. Poważne zmiany klimatyczne wywołają zapaść narodów i państw, a trzecia część populacji wyginie. Jednym z ocalałych jest były żołnierz Mercy. Prześladują go wina i ciągle żywe wspomnienia o straconej rodzinie. Wszystko się zmienia, kiedy wraca długo niewidziany brat. Przynosi wieści, że ponoć widziano synów Mercy’ego. Bracia wyruszają w dzikie ostępy, by ich odnaleźć.
16. The Fisherman, John Langan – Bram Stoker Award Powieść
Dwóch wdowców – Abe i Dan – odnajduje pociechę w swoim towarzystwie. Łączy ich przede wszystkim pasja do łowienia ryb. Kiedy docierają do nich pogłoski o Potoku Holendra, miejsca idealnego na połów, z którym wiąże się legenda tak fantastyczna, że kompletnie niemożliwa, z początku traktują ją jako kolejną rybacką opowieść. Wkrótce jednak zostają wciągnięci w tę historię aż po samo dno. Historię o mrocznym pakcie, głęboko zakopanych sekretach i postaci tajemniczego Rybaka.
17. Haven, Tom Deady – Bram Stoker Award Debiut
Małe miasteczko Haven nawiedza fala najstraszliwszej z możliwych zbrodni – bestialskich zabójstw dzieci. Kiedy Paul Greymore zostaje złapany, niosąc ranną dziewczynkę, wszystko dla władza staje się jasne. Chłopak zostaje aresztowany, a morderstwa ustają. Po siedemnastu latach Paul wychodzi z więzienia. I horror rozpoczyna się na nowo. Paul zrobi wszystko, żeby udowodnić, że to nie on popełnił zbrodnie z przeszłości i nie on jest odpowiedzialny za teraźniejsze. A jeśli nie on, to kto? Albo co?
18. Snowed, Maria Alexander – Bram Stoker Award YA
Charity Jones ma szesnaście lat i jest geniuszem inżynierii. Ma to swoje minusy – w szkole jest terroryzowana przez innych uczniów. Wszystko się zmienia, kiedy do jej domu trafia Aidan, podrzutek, którym mama Charity ma się zajmować w ramach wakacyjnej pomocy społecznej. Dzieciaki szybko się w sobie zakochują. Wszystko byłoby w porządku gdyby nie to, że wkrótce Charity odnajduje brutalnie zamordowanego chłopaka, który się nad nią wcześniej znęcał. Razem z Klubem Sceptyków ruszają śladem tajemniczych morderstw. Jedno zdaje się być pewne. Jeszcze tych wakacji rozegra się krwawa bitwa, która zmieni ich życia i odciśnie piętno na ludzkiej przyszłości.
19. The Essex Serpent, Sarah Perry – British Book Awards Książka roku
Jedna ze spokojnych wiosek w hrabstwie Essex jest zalewana plotkami o pojawieniu się mitycznego węża, którego obecność zwiastuje niewyjaśnione zaginięcia ludzi. Cora, która uwielbia przyrodnicze zagadki, podejrzewa, że legendarna istota może być nieodkrytym jeszcze gatunkiem gada. Z kolei Will, lokalny ksiądz, widzi, że wierni w panice odstępują od wiary. I mimo że tych dwoje nie może się zgodzić w żadnej kwestii, szybko przekonują się, że niepowstrzymanie lgną do siebie.
20. What Belongs to You, Garth Greenwell – British Book Awards Debiut
Amerykański nauczyciel odwiedza publiczną toaletę w bułgarskiej Sofii. Tam poznaje charyzmatycznego Mitko, któremu płaci za seks i do którego powraca raz za razem. Uczucie, które żywi do młodego mężczyzny, jest jego radością i cierpieniem. Toczy nieustanną walkę z bolesnymi doświadczeniami z przeszłości – odrzuceniem przez rodzinę i przyjaciół, napiętnowaniem z powodu odmienności. Poruszająca historia o wpływie kultury i przyjętych schematów oraz doświadczeń życiowych na to, kim się stajemy i jak kochamy.
21. Dodgers, Bill Beverly – British Book Awards Crime and thriller
East zostaje zrekrutowany przez swojego wujka do zamordowania kluczowego świadka, ukrywającego się gdzieś w Wisconsin. Wraz z młodszym bratem i grupą nastolatków, zwitkiem banknotów w kieszeni, mapą i bronią ruszają niebieskim vanem, by wypełnić zadanie. Zostawiając za sobą znajome miasto, konfrontują się za światem, którego nigdy wcześniej nie znali. Podczas podróży East czuje się nieustannie zaskakiwany przez otoczenie. Okazuje się, że krew na jego rękach nie jest tą, której oczekiwał, i że on sam może decydować, gdzie się udać i jaką osoba się stać.
22. Hello, is this planet Earth?, Tim Peake – Non-Fiction: Lifestyle Book of the Year
Pierwsza książka najsławniejszego brytyjskiego astronauty Tima Peakea, który podczas swojej sześciomiesięcznej misji spędzonej na międzynarodowej stacji kosmicznej wykonał ponad 150 niesamowitych fotografii Ziemi. Wiele z tych fotografii nie zostało dotąd opublikowanych, a każda z nich została opatrzona osobistym komentarzem Tima. Książka zawiera zapierające dech fotografie rozświetlonych nocą miast, zorzy polarnych, niezapomniane widoki oceanów, pustyń czy gór.
23. East West Street: On the Origins of Genocide and Crimes against Humanity, Philippe Sands – Non-Fiction: Narrative Book of the Year
Philipe Sands w swojej książce opisuje sylwetki Rafaela Lemkina oraz Herscha Lauterpachta, którzy są uznawani za ojców współczesnego prawa humanitarnego. Obydwaj mieli żydowskie korzenie, studiowali w tym samym czasie na Uniwersytecie we Lwowie, mieli tych samych wykładowców, ale zupełnie niezależnie od siebie stworzyli definicje „ludobójstwa” oraz „zbrodni przeciwko ludności”. Sands przedstawia również spotkanie tych dwóch z Hansem Frankiem, generałem Hitlera, który podczas II Wojny Światowej wysłał na śmierć do obozów zagłady prawie milion istnień, podczas procesu w Norymberdze w 1945.
24. Widerfahrnis, Bodo Kirchhoff – German Book Prize
Wszystko jest możliwe. Nawet późna wielka miłość. Przekonują się o tym emerytowany wydawca Reither i była właścicielka sklepu z kapeluszami Palm. Spontanicznie siadają w samochód i zmierzają na południe w środku nocy, której się poznali. Napisana z wirtuozerią powieść, w której łączy się melancholijna historia miłosna z absolutnie nieromantyczną rzeczywistością dzisiejszej Europy.
Lista będzie aktualizowana.
Autor Oskar Grzelak