Nowa lista lektur dla szkół średnich

Pod­sta­wa pro­gra­mo­wa to coś, co nie­zmien­nie budzi duże emo­cje. Spo­re zain­te­re­so­wa­nie wywo­ła­ła opu­bli­ko­wa­na lista lek­tur dla ośmio­let­niej szko­ły pod­sta­wo­wej, nie wie­dzie­li­śmy jed­nak, co będzie czy­tać się w szko­łach śred­nich. Już wie­my – Mini­ster­stwo Edu­ka­cji Naro­do­wej 28 kwiet­nia opu­bli­ko­wa­ło “Pro­jekt pod­sta­wy pro­gra­mo­wej dla szkół ponad­pod­sta­wo­wych”. Listy lek­tur będą jesz­cze kon­sul­to­wa­ne, ale bio­rąc pod uwa­gę, jak nie­znacz­ne zmia­ny zaszły w wypad­ku lek­tur z pod­sta­wów­ki, moż­na spo­dzie­wać się, że tak­że lista dla szkół ponad­gim­na­zjal­nych nie ule­gnie wiel­kiej zmianie.

Na liście lek­tur obo­wiąz­ko­wych dla liceum i tech­ni­kum w zakre­sie pod­sta­wo­wym znaj­du­ją się m.in. “Kate­dra” Jac­ka Duka­ja, “Zdą­żyć przed Panem Bogiem” Han­ny Krall, “Zbrod­nia i kara” Fio­do­ra Dosto­jew­skie­go czy “Lal­ka” Bole­sła­wa Pru­sa. W zakre­sie roz­sze­rzo­nym “Lil­la Wene­da” Juliu­sza Sło­wac­kie­go czy “Sen nocy let­niej” Szek­spi­ra, ale też frag­men­ty “Skle­pów cyna­mo­no­wych” Bru­no­na Schul­za czy “Gar­gan­tui i Pan­ta­gru­ela” Fra­nço­is Rabelai.

W lek­tu­rach uzu­peł­nia­ją­cych m.in. “Mistrz i Mał­go­rza­ta” Micha­iła Buł­ha­ko­wa, ale też “Lord Jim” Jose­pha Con­ra­da czy “Nad Nie­mnem” Eli­zy Orzesz­ko­wej, czy­li utwo­ry z gru­py, któ­ra nie­spe­cjal­nie prze­trwa­ła pró­bę cza­su i współ­cze­sną mło­dzież zwy­czaj­nie nudzi.

Inte­re­su­ją­ce jest, że w zakre­sie pod­sta­wo­wym zna­la­zły się utwo­ry Jac­ka Kacz­mar­skie­go czy Agniesz­ki Osieckiej.

Peł­na lista poniżej.

Lek­tu­ry obo­wiąz­ko­we w liceum i tech­ni­kum – zakres podstawowy

Biblia, w tym frag­men­ty Księ­gi Hio­ba, Księ­gi Kohe­le­ta, Pie­śni nad Pie­śnia­mi, Księ­gi Psal­mów, Apo­ka­lip­sy wg św. Jana;
Jan Paran­dow­ski, Mito­lo­gia, część I Grecja;
Homer, Ilia­da (frag­men­ty), Ody­se­ja (frag­men­ty);
Sofo­kles, Antygona;
Ary­sto­fa­nes, Chmury;
Hora­cy – wybra­ne utwory;
Bogu­ro­dzi­ca; Lament świę­to­krzy­ski; Legen­da o św. Alek­sym; Roz­mo­wa Mistrza Poli­kar­pa ze Śmiercią;
Kwiat­ki świę­te­go Fran­cisz­ka z Asy­żu (frag­men­ty);
Pieśń o Rolan­dzie (frag­men­ty);
Gall Ano­nim, Kro­ni­ka pol­ska (frag­men­ty);
Dan­te Ali­ghie­ri, Boska kome­dia (frag­men­ty);
Św. Augu­styn, Wyzna­nia (frag­men­ty);
Jan Kocha­now­ski, wybra­ne pie­śni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II,
psal­my, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XIX;
Odpra­wa posłów greckich;
Andrzej Frycz Modrzew­ski, O popra­wie Rze­czy­po­spo­li­tej (frag­men­ty);
Nic­co­lò Machia­vel­li, Ksią­żę (frag­men­ty);
Piotr Skar­ga, Kaza­nia sej­mo­we (frag­men­ty);
Żywo­ty świę­tych (frag­men­ty);
Jan Chry­zo­stom Pasek, Pamięt­ni­ki (frag­men­ty);
Wil­liam Szek­spir, Ham­let, Romeo i Julia;
Molier, Skąpiec;
Igna­cy Kra­sic­ki, Hymn do miło­ści ojczy­zny, wybra­ne satyry;
Fran­ci­szek Kar­piń­ski, wybór sie­la­nek i liry­ki religijnej;
Sta­ni­sław Sta­szic, Prze­stro­gi dla Pol­ski (frag­men­ty);
Adam Mic­kie­wicz, Oda do mło­do­ści, wybra­ne bal­la­dy, w tym Roman­tycz­ność, wybra­ne sone­ty z cyklu Sone­ty krym­skie oraz inne wier­sze, w tym Do mat­ki Polki, Dzia­dy cz. IV, Dzia­dy cz. III, Kon­rad Wallenrod;
Juliusz Sło­wac­ki, wybra­ne wier­sze, w tym Grób Aga­mem­no­na (frag­men­ty), Testa­ment mój, Kordian;
Zyg­munt Kra­siń­ski, Nie-Boska komedia;
Cyprian Nor­wid, wybra­ne wier­sze, w tym Coś ty Ate­nom zro­bił, Sokra­te­sie, Polka, Moja piosn­ka [II];
Bole­sław Prus, Lal­ka, Z legend daw­ne­go Egiptu;
Eli­za Orzesz­ko­wa, Glo­ria victis;
Hen­ryk Sien­kie­wicz, Potop;
Adam Asnyk, wybór wierszy;
Fio­dor Dosto­jew­ski, Zbrod­nia i kara;
Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Wesele;
Wła­dy­sław Sta­ni­sław Rey­mont, Chło­pi (tom I – Jesień);
Ste­fan Żerom­ski, Roz­dzio­bią nas kru­ki, wro­ny…, Przedwiośnie;
Witold Gom­bro­wicz, Fer­dy­dur­ke (frag­men­ty);
Tade­usz Borow­ski, Pro­szę pań­stwa do gazu, Ludzie, któ­rzy szli;
Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Inny świat;
Han­na Krall, Zdą­żyć przed Panem Bogiem;
Sła­wo­mir Mro­żek, Tango;
Albert Camus, Dżuma;
Geo­r­ge Orwell, Rok 1984;
Marek Nowa­kow­ski, Górą Edek;
Jacek Dukaj, Katedra;
Anto­ni Libe­ra, Madame;
Andrzej Sta­siuk, Miejsce;
Olga Tokar­czuk, Wyspa;
Daniel Nabo­row­ski, Jan Andrzej Morsz­tyn, Miko­łaj Sęp-Sza­rzyń­ski, Jan Kaspro­wicz, Kazi­mierz Prze­rwa-Tet­ma­jer, Leopold Staff, Bole­sław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przy­boś, Tade­usz Peiper, Józef Cze­cho­wicz, Kazi­mierz Wie­rzyń­ski (wybra­ne utwory)
Krzysz­tof Kamil Baczyń­ski, Tade­usz Gaj­cy, Tade­usz Róże­wicz, Miron Bia­ło­szew­ski, Wisła­wa Szym­bor­ska, Cze­sław Miłosz (wybra­ne utwory)
Zbi­gniew Her­bert, Sta­ni­sław Barań­czak, Mar­cin Świe­tlic­ki, Jan Polkow­ski, Woj­ciech Wencel (wybra­ne utwory)
Ewa Demar­czyk, Jacek Kacz­mar­ski, Woj­ciech Mły­nar­ski, Agniesz­ka Osiec­ka, Kaba­ret Star­szych Panów (wybra­ne utwory)

Lek­tu­ry obo­wiąz­ko­we w liceum i tech­ni­kum – zakres rozszerzony

Wszyst­kie utwo­ry dla zakre­su pod­sta­wo­we­go, a ponadto:

Ary­sto­te­les, Poety­ka, Reto­ry­ka (frag­men­ty);
Pla­ton, Pań­stwo (frag­men­ty);
Jan Paran­dow­ski, Mito­lo­gia, część II Rzym;
Wergi­liusz, Ene­ida (frag­men­ty);
św. Tomasz z Akwi­nu, Sum­ma teo­lo­gicz­na (frag­men­ty);
Fra­nço­is Vil­lon, Wiel­ki testa­ment (frag­men­ty);
Fra­nço­is Rabe­la­is, Gar­gan­tua i Pan­ta­gru­el (frag­men­ty);
Michel de Mon­ta­igne, Pró­by (frag­men­ty);
Jan Kocha­now­ski, Tre­ny (jako cykl poetycki),
Wil­liam Szek­spir, Mak­bet; Sen nocy letniej
Molier, Świętoszek
Wybra­ne utwo­ry poetyc­kie z roman­tycz­nej lite­ra­tu­ry euro­pej­skiej, w tym wybra­ne wier­sze angiel­skich poetów jezior;
Juliusz Sło­wac­ki, Lil­la Weneda;
Cyprian Nor­wid, For­te­pian Szo­pe­na, Bema pamię­ci żałob­ny rap­sod, Czar­ne kwia­ty (frag­men­ty), Pro­me­thi­dion (frag­men­ty);
reali­stycz­na lub natu­ra­li­stycz­na powieść euro­pej­ska (Hono­ré de Bal­zac Ojciec Goriot lub Char­les Dic­kens Klub Pic­kwic­ka, lub Miko­łaj Gogol Mar­twe dusze, lub Gustaw Flau­bert Pani Bovary);
Sta­ni­sław Wyspiań­ski, Noc listopadowa
Sta­ni­sław Igna­cy Wit­kie­wicz, Szewcy;
Bru­no Schulz, wybra­ne opo­wia­da­nie z tomu Skle­py cynamonowe;
Franz Kaf­ka, Proces;
Tade­usz Kon­wic­ki, Mała apokalipsa;
Jor­ge Luis Bor­ges, wybra­ne opowiadanie;
Janusz Gło­wac­ki, Anty­go­na w Nowym Jorku;
Sła­wo­mir Mro­żek, wybra­ne opowiadania;
Jerzy Stem­pow­ski, Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Zbi­gniew Her­bert, Zyg­munt Kubiak, Jaro­sław Marek Rym­kie­wicz (wybra­ne utwory)

Lek­tu­ry uzu­peł­nia­ją­ce w liceum i tech­ni­kum – zakres podstawowy

Sofo­kles, Król Edyp;
Wergi­liusz, Ene­ida (frag­men­ty);
Miko­łaj z Wil­ko­wiec­ka, Histo­ry­ja o chwa­leb­nym Zmar­twych­wsta­niu Pań­skim (frag­men­ty);
Dzie­je Tri­sta­na i Izol­dy (frag­men­ty);
Gio­van­ni Boc­cac­cio, Sokół;
Miko­łaj Rej, Żywot czło­wie­ka poczci­we­go (frag­men­ty);
Migu­el de Cervan­tes y Saave­dra, Prze­myśl­ny szlach­cic Don Kicho­te z Man­czy (frag­men­ty);
Igna­cy Kra­sic­ki, Mona­cho­ma­chia (frag­men­ty);
Sta­ni­sław Trem­bec­ki, Fran­ci­szek Kniaź­nin, wybra­ne utwory;
Jędrzej Kito­wicz, Opis oby­cza­jów za cza­sów pano­wa­nia Augu­sta III (frag­men­ty);
Julian Ursyn Niem­ce­wicz, Powrót posła;
Adam Mic­kie­wicz, wybra­ne wiersze;
Juliusz Sło­wac­ki, wybra­ne wier­sze, Beniow­ski (frag­men­ty);
Alek­san­der Fre­dro, Ślu­by panieńskie;
Johann Wol­fgang Goethe, Cier­pie­nia mło­de­go Wer­te­ra (frag­men­ty);
Johann Wol­fgang Goethe, Faust (frag­men­ty);
Geo­r­ge Byron, Giaur (frag­men­ty);
Eli­za Orzesz­ko­wa, Nad Niemnem;
Maria Konop­nic­ka, wybór wierszy;
Ste­fan Żerom­ski, Echa leśne;
Zofia Nał­kow­ska, Granica;
Joseph Con­rad, Lord Jim;
Anna Kamień­ska, Sta­ni­sław Gro­cho­wiak, Jaro­sław Marek Rym­kie­wicz, wybra­ne wiersze;
Kazi­mierz Moczar­ski, Roz­mo­wy z katem (frag­men­ty);
Zofia Nał­kow­ska, z tomu Meda­lio­ny opo­wia­da­nie Przy torze kolejowym;
Jan Józef Szcze­pań­ski, Święty;
Tade­usz Róże­wicz, Kartoteka;
Józef Mac­kie­wicz, Dro­ga doni­kąd (frag­men­ty);
Józef Czap­ski, Na nie­ludz­kiej zie­mi (frag­men­ty);
Leopold Tyr­mand, Dzien­nik 1954 (frag­men­ty);
Sta­ni­sław Lem, Wizja lokalna
Samu­el Bec­kett, Cze­ka­jąc na Godota;
Frie­drich Dür­ren­matt, Wizy­ta star­szej pani;
Eugène Ione­sco, Lekcja

Lek­tu­ry uzu­peł­nia­ją­ce w liceum i tech­ni­kum – zakres rozszerzony

Erazm z Rot­ter­da­mu, Pochwa­ła głu­po­ty (frag­men­ty);
Tomasz Morus, Uto­pia (frag­men­ty);
Pedro Cal­de­ron de la Bar­ca, Życie snem;
Wol­ter, Kan­dyd (frag­men­ty);
Jean Jacqu­es Rous­se­au, Nowa Helo­iza (frag­men­ty);
wybra­ne utwo­ry epic­kie okre­su roman­ty­zmu (Józef Igna­cy Kra­szew­ski Sta­ra baśń, Vic­tor Hugo Nędz­ni­cy, Edgar Allan Poe – wybra­ne opo­wia­da­nie; Hen­ryk Rze­wu­ski, Pamiąt­ki Sopli­cy (frag­men­ty);
Wła­dy­sław Sta­ni­sław Rey­mont, Chło­pi (tom II – Zima);
Gustaw Her­ling-Gru­dziń­ski, Wieża;
Flo­rian Czar­ny­sze­wicz, Nadberezyńcy;
Micha­ił Buł­ha­kow, Mistrz i Małgorzata;
Aldo­us Hux­ley, Nowy wspa­nia­ły świat;
Umber­to Eco, Imię róży;
Wie­sław Myśliw­ski, Widnokrąg;
Stryj­kow­ski, Austeria;
wybra­ne wier­sze poetów pol­skich i obcych;
wybra­na powieść pol­ska i obca z XX lub XXI wieku;
wybra­ny dra­mat pol­ski i obcy z XX lub XXI wieku

Zale­ca­ne dzie­ła teatral­ne i filmowe

Apo­ca­lyp­sis cum figu­ris, reż. Jerzy Grotowski;
Ama­de­usz, reż. Miloš Forman;
wybra­ne fil­my z cyklu Deka­log, reż. Krzysz­tof Kieślowski;
Dzia­dy, reż. Kon­rad Swinarski;
Elek­tra, reż. Piotr Chołodziński;
Emi­gran­ci, reż. Kazi­mierz Kutz;
Kar­to­te­ka, reż. Krzysz­tof Kieślowski;
Kor­dian, reż. Jerzy Englert
Lawa. Opo­wieść o „Dzia­dach”, reż. Tade­usz Konwicki;
Moral­ność pani Dul­skiej, reż. Tomasz Zygadło;
Nad Nie­mnem, Zbi­gniew Kuźmiński;
Noc listo­pa­do­wa, reż. Andrzej Wajda;
Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak
Przed­sta­wie­nie „Ham­le­ta” we wsi Głu­cha Dol­na, reż. Olga Lipińska;
Rewi­zor, reż. Jerzy Gruza;
Ręko­pis zna­le­zio­ny w Sara­gos­sie, reż. Woj­ciech Jerzy Has;
Iwo­na, księż­nicz­ka Bur­gun­da, reż. Zyg­munt Hübner;
Sana­to­rium pod klep­sy­drą, reż. Woj­ciech Jerzy Has;
Szkla­na mena­że­ria, reż. Jerzy Antczak;
Ślu­by panień­skie, reż. Andrzej Łapicki;
Wizy­ta star­szej pani, reż. Jerzy Gruza;
Zezo­wa­te szczę­ście, reż. Andrzej Munk;
Zie­mia obie­ca­na, reż. Andrzej Wajda.