Marek Bieńczyk z tytułem Warszawskiego twórcy. Poznajcie laureatów i laureatki 18. Nagrody Literackiej Warszawy

Do 18. edy­cji Nagro­dy Lite­rac­kiej War­sza­wy zgło­szo­no 739 tytu­łów. 14 czerw­ca pozna­li­śmy nazwi­ska nagro­dzo­nych osób. To Jul Łyska­wa, Anto­ni­na Tosiek, Karo­li­na Lewe­stam, Mariusz Andrysz­czyk, Jacek Leociak, Erne­sto Gon­za­les oraz Marek Bieńczyk.

Lau­re­aci i lau­re­at­ki Nagro­dy Lite­rac­kiej War­sza­wy 2025 otrzy­ma­li nagro­dy finan­so­we wyno­szą­ce 35 tysię­cy zło­tych, a Marek Bień­czyk, któ­ry otrzy­mał tytuł War­szaw­skie­go twór­cy – 100 tysię­cy zło­tych. Oso­bom, któ­re otrzy­ma­ły nomi­na­cje do nagro­dy, przy­zna­no po 15 tysię­cy zło­tych. W kate­go­rii lite­ra­tu­ry dzie­cię­cej przy­zna­wa­ne są dwie rów­no­rzęd­ne nagro­dy za tekst i za ilustracje.

Łącz­nie do 18. edy­cji Nagro­dy Lite­rac­kiej War­sza­wy zgło­szo­no aż 739 tytu­łów wyda­nych w 2024 roku, w tym nie­któ­re w wię­cej niż jed­nej kate­go­rii. Było to 293 powie­ści, 211 tomów poezji, 130 ksią­żek dla dzie­ci, 37 komik­sów i powie­ści gra­ficz­nych oraz 79 ksią­żek o tema­ty­ce war­szaw­skiej. Jury – któ­re obra­do­wa­ło w skła­dzie: Justy­na Sobo­lew­ska (prze­wod­ni­czą­ca), Maciej Jaku­bo­wiak (sekre­tarz), Jaro­sław Klej­noc­ki, Anna Kra­mek-Klic­ka, Piotr Sadzik, Agniesz­ka Sowiń­ska i Karo­li­na Szy­ma­niak – wyło­ni­ło naj­pierw 15 nomi­na­cji, a następ­nie 5 zwy­cię­skich tytułów.

Poni­żej pre­zen­tu­je­my zwy­cię­skie tytu­ły wraz z pozo­sta­ły­mi nomi­na­cja­mi w poszcze­gól­nych kategoriach.

PROZA

Lau­re­at:
Jul Łyska­wa, „Praw­dzi­wa histo­ria Jef­freya Water­sa i jego ojców”, Wydaw­nic­two Czarne

Pozo­sta­łe nomi­na­cje:
Mar­ta Her­ma­no­wicz, „Koniec”, Wydaw­nic­two ArtRa­ge
Kata­rzy­na Sob­czuk, „Mała empi­ria”, Wydaw­nic­two Dowody

„Praw­dzi­wa histo­ria Jef­freya Water­sa i jego ojców” Jula Łyska­wy to pastisz ame­ry­kań­skie­go post­mo­der­ni­zmu, saty­ra na medial­ne sen­sa­cje i wcią­ga­ją­ca opo­wieść o miesz­kań­cach ame­ry­kań­skie­go miasteczka.

POEZJA:

Lau­re­at­ka:
Anto­ni­na Tosiek, „żer­twy”, Biu­ro Literackie

Pozo­sta­łe nomi­na­cje:
Anna Ada­mo­wicz, „Stłuc. Krę­go­słup Tyta­nii Skrzy­dło”, Wydaw­nic­two War­stwy
Domi­ni­ka Par­szew­ska, „Kink meme”, Wydaw­nic­two WBPi­CAK w Poznaniu

Zwy­cię­skie „żer­twy” Anto­ni­ny Tosiek odno­szą się do poję­cia ofia­ry cało­pal­nej ze świa­ta przed­chrze­ści­jań­skich Słowian.

LITERATURA DZIECIĘCA:

Lau­re­at­ka i lau­re­at: Karo­li­na Lewe­stam (tekst), Mariusz Andrysz­czyk (ilu­stra­cje), „Straż­nicz­ka per­ły”, Wydaw­nic­two Ago­ra dla dzieci

Pozo­sta­łe nomi­na­cje:
Jaro­sław Miko­ła­jew­ski (tekst), Anna Mro­wiec (ilu­stra­cje), „Ja to ty, ty to ja”, Wydaw­nic­two Auste­ria
Lid­ka Iwa­now­ska-Szy­mań­ska (tekst), Zofia Zac­ca­ria (ilu­stra­cje), „Smok”, Lizacc Studio

„Straż­nicz­ka per­ły” Karo­li­ny Lewe­stam z nastro­jo­wy­mi ilu­stra­cja­mi Mariu­sza Andrysz­czy­ka to zda­niem jury pięk­na opo­wieść o pół­noc­nym świe­cie z dwo­ma księ­ży­ca­mi, w któ­rym na rów­nych pra­wach współ­ist­nie­ją ludzie i zwierzęta.

KSIĄŻKA O TEMATYCE WARSZAWSKIEJ:

Lau­re­at:
Jacek Leociak, „Pod­ziem­ny Mura­nów”, Wydaw­nic­two Czarne

Pozo­sta­łe nomi­na­cje:
Mar­ta Michal­ska, „Dźwię­ki, ludzie i nasłu­chi­wa­nie mia­sta. Wybra­ne ele­men­ty fonos­fe­ry War­sza­wy na prze­ło­mie XIX i XX wie­ku”, Wydaw­nic­two Nauko­we Uni­wer­sy­te­tu Miko­ła­ja Koper­ni­ka
Paweł Soł­tys, „Sier­pień”, Wydaw­nic­two Czarne

W War­sza­wie miesz­ka nie­stru­dzo­ny prze­wod­nik, któ­ry swo­imi tek­sta­mi opro­wa­dza po prze­strze­niach i cza­sie sprzed jej wojen­ne­go spo­pie­le­nia. Jak pod­kre­śla jury, Jacek Leociak w „Pod­ziem­nym Mura­no­wie” wcie­la się w arche­olo­ga wyobraźni.

KOMIKS I POWIEŚĆ GRAFICZNA:

Lau­re­at:
Erne­sto Gon­za­les, „Nud­ne przy­go­dy Aga­ty i Szy­mo­na”, Kul­tu­ra Gniewu

Pozo­sta­łe nomi­na­cje:
Piotr Marzec, „Smo­ła”, Kul­tu­ra Gnie­wu
Kata­rzy­na Witer­sche­im, „Hek­sa“, Cen­trum Komik­su i Nar­ra­cji Inte­rak­tyw­nej EC1 Łódź

Nagro­da spe­cjal­na, czy­li tytuł War­szaw­skie­go twór­cy, tra­fi­ła do Mar­ka Bień­czy­ka za cało­kształt twór­czo­ści: pro­zę, ese­je i prze­kła­dy lite­ra­tu­ry francuskiej.

– Mar­ko­wi Bień­czy­ko­wi chcie­li­by­śmy przede wszyst­kim podzię­ko­wać. Podzię­ko­wać za to, że jak nikt przed nim wyra­ził w pol­sz­czyź­nie ten doj­mu­ją­cy splot wita­li­zmu i żało­by, werwy i utra­ty. Jeśli umie­my dziś mówić o zachwy­tach i ocza­ro­wa­niach, ale też cier­pie­niach i roz­cza­ro­wa­niach, to dla­te­go, że to Marek Bień­czyk jest dla nas nauczy­cie­lem tego języ­ka. To dzię­ki książ­kom Mar­ka Bień­czy­ka zro­zu­mie­li­śmy, że nigdy nie czy­ta się ocza­mi, raczej skó­rą, a jeśli ocza­mi to tyl­ko zwil­got­nia­ły­mi – usły­sze­li­śmy w laudacji.

Nagro­da Lite­rac­ka War­sza­wy w obec­nej for­mie przy­zna­wa­na jest od 2008 roku, ale histo­ria kon­kur­su się­ga cza­sów przed­wo­jen­nych. W gro­nie jej lau­re­atek i lau­re­atów zna­leź­li się m.in. Wie­sław Myśliw­ski, Kazi­mierz Orłoś, Ewa Lip­ska, Zyta Rudz­ka, Justy­na Bed­na­rek, Andrzej Sta­siuk, Grze­gorz Pią­tek, Jakub Żul­czyk, Maciej Sień­czyk czy Eusta­chy Ryl­ski, a przed woj­na nagro­dzo­no m.in. Polę Goja­wi­czyń­ską i Tade­usza Boya-Żeleńskiego.

Waż­ną infor­ma­cją dla czy­tel­ni­czek i czy­tel­ni­ków jest to, że wszyst­kie nomi­no­wa­ne w tej edy­cji tytu­ły są dostęp­ne w war­szaw­skich bibliotekach.

Anna Tess Gołębiowska