Nagroda im. Johna W. Campbella dla najlepszego nowego pisarza s‑f zmienia nazwę z powodu rasistowskich skojarzeń

John W. Camp­bell okre­śla­ny jest jed­ną z waż­niej­szych posta­ci w histo­rii fan­ta­sty­ki nauko­wej. Jemu i jego pra­cy świat zawdzię­cza bowiem roz­kwit gatun­ku. Będąc redak­to­rem pisma „Asto­un­ding Scien­ce Fic­tion”, dru­ko­wał pierw­sze tek­sty Leste­ra Del Reya, Rober­ta A. Hein­le­ina, Theodore’a Stur­ge­ona czy Isa­aca Asi­mo­va. Miał jed­nak też dru­gą, dziś nie­do­pusz­czal­ną stro­nę – był zago­rza­łym zwo­len­ni­kiem segre­ga­cji raso­wej, miał kon­tro­wer­syj­ne podej­ście do nie­wol­nic­twa, nie widział rów­nież w scien­ce fic­tion miej­sca dla kobiet.

Rze­czy­wi­ście, jeśli spoj­rzeć w prze­szłość fan­ta­sty­ka nauko­wa pisa­na była wła­ści­wie tyl­ko przez bia­łych męż­czyzn. Dziś spra­wa ma się oczy­wi­ście ina­czej. Orga­ni­za­to­rzy kon­kur­su na naj­lep­sze­go nowe­go pisa­rza scien­ce fic­tion co roku przy­zna­wa­li nagro­dę sygno­wa­ną imie­niem Joh­na W. Camp­bel­la. Nie dało się już jed­nak dłu­żej igno­ro­wać fak­tu, że współ­cze­sne śro­do­wi­sko pisa­rzy fan­ta­sty­ki nauko­wej nie bar­dzo kore­spon­du­je z wizją redak­to­ra „Asto­un­ding Scien­ce Fic­tion”. Dla­te­go od przy­szłe­go roku nagro­da będzie nosić już inne miano.

Impul­sem do zmia­ny było prze­mó­wie­nie Jean­net­te Ng, uro­dzo­nej w Hong­kon­gu bry­tyj­skiej pisar­ki, któ­rej w tym roku przy­zna­no Nagro­dę im. Joh­na W. Camp­bel­la dla naj­lep­sze­go nowe­go pisa­rza s‑f.

John W. Camp­bell, patron tej nagro­dy, był faszy­stą. Jego redak­cyj­na kon­tro­la spra­wo­wa­na nad „Asto­un­ding Scien­ce Fic­tion” nada­ła ton fan­ta­sty­ce nauko­wej, któ­ry prze­śla­du­je gatu­nek do dziś. Czer­stwy, ste­ryl­ny, męski, bia­ły, wyno­szą­cy na pie­de­stał ambi­cje impe­ria­li­stów, kolo­ni­stów, osad­ni­ków i prze­my­słow­ców, krytykowała.

Nagro­da od przy­szłe­go roku będzie mia­ła inne­go patro­na. Padło na naj­dłu­żej uka­zu­ją­cy się maga­zyn lite­rac­ki „Asto­un­ding Sto­ries of Super-Scien­ce”, dziś wyda­wa­ny jako „Ana­log Scien­ce Fic­tion and Fact”. To wła­śnie pod kie­row­nic­twem Joh­na W. Camp­bel­la pismo prze­ży­wa­ło w latach 40-tych i 50-tych naj­lep­szy okres. Zmie­nio­na więc zosta­ła nazwa nagro­dy, nadal jed­nak gdzieś w tle znaj­du­je się postać czło­wie­ka, któ­re­mu zasłu­gi w kształ­to­wa­niu gatun­ku nie spo­sób odmówić.

Pro­wo­ku­ją­ce arty­ku­ły i opi­nie Camp­bel­la na temat rasy, nie­wol­nic­twa i innych spraw czę­sto odzwier­cie­dla­ły sta­no­wi­ska, któ­re wykra­cza­ły poza oby­cza­jo­wość jego cza­sów, a dziś są sprzecz­ne z nowo­cze­sny­mi war­to­ścia­mi, w tym z tymi wyzna­wa­ny­mi przez wie­lu nomi­no­wa­nych, lau­re­atów i wspie­ra­ją­cych nagrodę.

Wcho­dząc w 90-tą rocz­ni­cę powsta­nia Ana­log, chce­my, aby nagro­da była nadal tak samo waż­na i wyróż­nia­ją­ca jak zawsze. Dla­te­go po wie­lu prze­my­śle­niach zde­cy­do­wa­li­śmy się zmie­nić nazwę nagro­dy na Asto­un­ding Award dla naj­lep­sze­go nowe­go pisa­rza, czy­ta­my w oświad­cze­niu wyda­nym przez „Ana­log Scien­ce Fic­tion and Fact”.

Orga­ni­za­to­rzy pod­kre­śla­ją, że zmie­nia się tyl­ko nazwa. For­mu­ła przy­zna­wa­nia nagro­dy pozo­sta­je taka sama.

źró­dło nytimes.com/ theastoundinganalogcompanion.com

Przy­go­to­wał Oskar Grzelak