Nie żyje Maggie Smith – Desdemona, Charlotte Bartlett, pani Medlock i Minerwa McGonagall

W wie­ku 89 lat ode­szła bry­tyj­ska aktor­ka Mag­gie Smith, lau­re­at­ka dwóch Osca­rów. Za wybit­ne zasłu­gi zosta­ła odzna­czo­na Orde­rem Impe­rium Bry­tyj­skie­go, a w 1990 roku otrzy­ma­ła hono­ro­wy tytuł szla­chec­ki. Choć za swój aktor­ski kunszt zosta­ła doce­nio­na deka­dy temu, to sze­ro­ka publi­ka poko­cha­ła ją dzię­ki roli w fil­mach o Har­rym Potterze.

Mag­gie Smith przy­szła na świat jako Mar­ga­ret Nata­lie Smith 28 grud­nia 1934 roku w Ilfor­dzie będą­cym dziel­ni­cą Lon­dy­nu. Była cór­ką leka­rza i sekre­tar­ki. Ponie­waż rodzi­na Smi­thów prze­pro­wa­dzi­ła się do Oks­for­du, Mag­gie kształ­ci­ła się w Oxford High Scho­ol, ale prze­rwa­ła naukę, by zacząć stu­dio­wać aktor­stwo. W 1952 roku zade­biu­to­wa­ła na Bro­dwayu, a w 1956 roku – na ekra­nie. W 1963 zosta­ła dołą­czy­ła do The Natio­nal Theatre.

Za rolę Des­de­mo­ny w adap­ta­cji „Otel­la” z 1965 roku, gdzie zagra­ła u boku Laurence’a Oli­vie­ra, Dere­ka Jaco­bie­go i Micha­ela Gam­bo­na, otrzy­ma­ła pierw­szą nomi­na­cję do Osca­ra. Nagro­dę Aka­de­mii Fil­mo­wej otrzy­ma­ła po raz pierw­szy za rolę Jean Bro­die w bry­tyj­skim melo­dra­ma­cie „Peł­nia życia pan­ny Bro­die” w reży­se­rii Ronal­da Neame’a, będą­cej adap­ta­cją powie­ści autor­stwa Muriel Spark. Kolej­ną sta­tu­et­kę dosta­ła za rolę dru­go­pla­no­wą w Suicie kali­for­nij­skiej w reży­se­rii Her­ber­ta Ros­sa – wcie­li­ła się w rolę Dia­ny Bar­rie, aktor­ki nomi­no­wa­nej do Osca­ra… któ­rej nie uda­ło się go zdobyć.

Łącz­nie Mag­gie Smith zdo­by­ła dwa Osca­ry i czte­ry kolej­ne nomi­na­cje. Trzy pozo­sta­łe przy­nio­sły jej role Augu­sty Ber­tram w „Podró­żach z moją ciot­ką” (1972) w reży­se­rii George’a Cuko­ra na pod­sta­wie powie­ści autor­stwa Gra­ha­ma Greene’a, Char­lot­te Bar­tlett w „Poko­ju z wido­kiem” (1986) w reży­se­rii Jame­sa Ivory’ego na pod­sta­wie powie­ści E.M. For­ste­ra oraz Con­stan­ce, lady Tren­tham w „Gos­ford Park” (2001) w reży­se­rii Rober­ta Altmana.

W jej port­fo­lio zna­la­zły się tak­że nagro­da Tony, czte­ry nagro­dy Pri­me­ti­me Emmy, pięć nagród Bry­tyj­skiej Aka­de­mii Fil­mo­wej i trzy Zło­te Glo­by, Order Impe­rium Bry­tyj­skie­go, tytuł szla­chec­ki „Dame” oraz tytuł dok­to­ra hono­ris cau­sa Uni­wer­sy­te­tu w Cambridge.

Nie­zwy­kłą popu­lar­ność u sze­ro­kiej publicz­no­ści przy­nio­sła Mag­gie Smith rola nauczy­ciel­ki Har­ry­’e­go Pot­te­ra, pro­fe­sor Miner­wy McGo­na­gall (2001–2011), a tak­że Vio­let Craw­ley w seria­lu Down­ton Abbey (2010–2015). To wła­śnie ona mia­ła zapro­po­no­wać, by w rolę mło­de­go cza­ro­dzie­ja wcie­lił się Daniel Radc­lif­fe, co zmie­ni­ło życie mło­de­go aktora.

Aktor­ka była dwu­krot­nie zamęż­na. W 1967 roku wzię­ła ślub z Rober­tem Ste­phen­sem, z któ­rym docze­ka­ła się dwóch synów – Chri­sa i Toby’ego. Roz­wio­dła się w 1974 roku. W 1975 roku Mag­gie Smith ponow­nie wyszła za mąż za Bever­leya Cros­sa, pozo­sta­li mał­żeń­stwem aż do jego śmier­ci w 1998 roku.

Infor­ma­cję o śmier­ci aktor­ki poda­li jej syno­wie, Toby Ste­phens i Chris Lar­kin. Pod­kre­śli­li, że ich mat­ka ode­szła w pią­tek rano w szpi­ta­lu, oto­czo­na rodzi­ną i przy­ja­ciół­mi. Mag­gie Smith zmar­ła 27 wrze­śnia 2024 w Lon­dy­nie. „Pozo­sta­wi­ła dwóch synów i pię­cio­ro kocha­ją­cych wnu­ków, któ­rzy są zroz­pa­cze­ni utra­tą nie­zwy­kłej mat­ki i bab­ci” – czy­ta­my w komu­ni­ka­cie opu­bli­ko­wa­nym przez bliskich.

– Kie­dy byłam młod­sza, nie mia­łam poję­cia o legen­dzie Mag­gie – kobie­ty, z któ­rą mia­łam szczę­ście dzie­lić prze­strzeń. Dopie­ro kie­dy doro­słam, doce­ni­łam, że było mi dane dzie­lić ekran z praw­dzi­wą defi­ni­cją zna­ko­mi­to­ści. Była praw­dzi­wa, szcze­ra, zabaw­na i peł­na sza­cun­ku do samej sie­bie. Mag­gie, było wie­lu pro­fe­so­rów płci męskiej, ale na Boga, ty dałaś radę. Dzię­ku­ję ci za całą two­ją życz­li­wość. Będę tęsk­nić – napi­sa­ła Emma Wat­son, odtwór­czy­ni roli Her­mio­ny Granger.

– Głę­bo­ko zasmu­co­ny obu­dzi­łem się z wia­do­mo­ścią o śmier­ci Mag­gie Smith. Nie było dru­giej takiej oso­by. Dzię­ku­ję ci, że opie­ko­wa­łaś się nami od dosłow­nie pierw­sze­go dnia. Dzię­ku­ję, że nie wyrzu­ci­łaś mnie z pla­nu, gdy nie mogłem prze­stać chi­cho­tać pod­czas two­ich zajęć z trans­mu­ta­cji. Dzię­ku­ję, że wska­za­łaś nam dro­gę. Wznie­ście różdż­ki – napi­sał Tom Fel­ton, odtwór­ca roli Dra­co­na Mal­foya, nawią­zu­jąc do poże­gna­nia pro­fe­so­ra Dumbledore’a z fil­mu „Har­ry Pot­ter i Ksią­żę Pół­krwi”, gdzie zmar­łe­mu dyrek­to­ro­wi odda­no hołd świa­tłem z setek różdżek.

Choć licz­ne por­ta­le cytu­ją posty z Insta­gra­ma Danie­la Radcliffe’a, naj­praw­do­po­dob­niej powie­la­ją one fej­ki – aktor ofi­cjal­nie dekla­ro­wał w 2020 roku, że nie ma kont w social mediach, ponie­waż nie ma dość zaso­bów psy­chicz­nych, by pro­wa­dzić takie kana­ły. W prze­szło­ści pre­sja wią­żą­ca się ze sła­wą dopro­wa­dzi­ła go do uza­leż­nień. Żaden pro­fil Insta­gra­ma opa­trzo­ny jego nazwi­skiem i zdję­cia­mi nie ma znacz­ka potwier­dza­ją­ce­go, że jest to pro­fil zweryfikowany.

– W jej wspo­mnie­niach, któ­re czy­ta­łam lata temu, pisa­nych z tym samym iro­nicz­nym dystan­sem, któ­ry zawsze pobrzmie­wał w jej gło­sie, zna­la­złam ustęp gdzie pisa­ła, że w szko­le nie dosta­wa­ła zbyt wie­lu ról bo były inne ład­niej­sze i zamoż­niej­sze dziew­czyn­ki, któ­re gra­ły w szkol­nych przed­sta­wie­niach. Czy to nie kla­sy­ka, że na tyłach szkol­nej aka­de­mii sto­ją praw­dzi­we talen­ty. Że aktor­ka, któ­ra nie jest oczy­wi­stą pięk­no­ścią, potra­fi potem przez lata stać się jed­ną z naj­bar­dziej roz­po­zna­wal­nych twa­rzy bry­tyj­skiej kul­tu­ry – napi­sa­ła dzien­ni­kar­ka Kata­rzy­na Czaj­ka-Komi­niar­czuk, autor­ka blo­ga „Zwierz popkul­tu­ral­ny”. – Nie mam dobrej puen­ty, moż­na poza tą że kie­dy odcho­dzi aktor­ka któ­ra ma 89 lat i jest nam tak przy­kro jak­by była to karie­ra nagle urwa­na to chy­ba mówi wszyst­ko.

Anna Tess Gołębiowska

Zdję­cie głów­ne: Mag­gie Smith jako Vio­let Craw­ley w pierw­szym sezo­nie „Down­ton Abbey” (2010–2015)