Niestatystyczne propozycje książkowe na święta dla Taty

Paul Tryn­ka: David Bowie. STARMAN. Czło­wiek, któ­ry spadł na zie­mię (SQN)

10 stycz­nia 2016 roku świat stra­cił legen­dę, bez któ­rej muzy­ka nigdy nie będzie taka sama. Zig­gy­Star­dust, Chan­ges, Under Pres­su­re, Let’s Dan­ce, Fame, Hero­es i oczy­wi­ście Star­man to sztan­da­ro­we utwo­ry Davi­da Bowie­go, muzy­ka, któ­re­go spo­sób bycia zado­mo­wił się w naszej świa­do­mo­ści na dobre, rów­no­le­gle z jego twór­czo­ścią. Pisał lub nagry­wał prak­tycz­nie ze wszyst­ki­mi – od Iggy’ego Popa, przez Fred­die­go Mercury’go, aż do Joh­na Len­no­na. Sprze­dał 136 milio­nów albu­mów, dys­po­no­wał jedy­nym w swo­im rodza­ju gło­sem, a jego twór­czość wywar­ła znacz­ny wpływ na wie­lu wyko­naw­ców, takich jak Nirva­na czy Franz Ferdinand.

Star­man. Czło­wiek, któ­ry spadł na zie­mię to inte­re­su­ją­ce pod­su­mo­wa­nie karie­ry Davi­da Bowie­go. Każ­dy epi­zod jego karie­ry został opi­sa­ny z nie­zwy­kłą dba­ło­ścią o szcze­gó­ły, a licz­ne aneg­do­ty spra­wia­ją, że Star­ma­na czy­ta się jed­nym tchem. Autor nie ide­ali­zu­je arty­sty, nie two­rzy sztam­po­wej laur­ki, nato­miast spra­wia, że boha­te­ra tej książ­ki nie spo­sób nie lubić, nawet jeśli nie jest się jego fanem.

Adrian Car­ton De Wiart: Moja Ody­se­ja (Bel­lo­na)

Naj­od­waż­niej­szy czło­wiek XX wie­ku i jego bez­gra­nicz­na miłość do Pol­ski. Ran­ny kil­ka­dzie­siąt razy wete­ran wszyst­kich moż­li­wych wojen. Stra­cił oko, rękę, zła­mał krę­go­słup, a pal­ce dło­ni sam odciął sobie z bólu. Nigdy nie zdał woj­sko­wych egza­mi­nów, dwu­krot­nie roz­bił pilo­to­wa­ny samo­lot i uciekł z wło­skiej nie­wo­li. W Chi­nach był dorad­cą Czang Kaj-sze­ka, z fiń­skim mar­szał­kiem Man­ner­he­imem sekun­do­wał w poje­dyn­ku, a za przy­ja­cie­la uzna­wa­li go Win­ston Chur­chill, Char­les de Gaul­le i Józef Pił­sud­ski. Zafa­scy­no­wa­ny pię­cio­ma pol­ski­mi woj­na­mi naraz przy­był nad Wisłę w 1920 roku. W Lon­dy­nie słusz­nie uzna­no, że naj­le­piej zro­zu­mie pol­ską men­tal­ność. Miał wró­cić po trzech tygo­dniach, został na kolej­nych dwa­dzie­ścia lat. Do jego samot­ni na pole­skich mokra­dłach moż­na było dotrzeć jedy­nie łód­ką. Tam, wśród dzi­kich zwie­rząt i chło­pów obci­na­ją­cych paznok­cie sie­kie­rą, zastał go wrze­sień 1939 roku…

Phi­lip Roth: Eve­ry­man (Lite­rac­kie)

Jed­na z póź­nych powie­ści Phi­li­pa Rotha, trak­tu­ją­ca o zma­ga­niu się ze sta­ro­ścią i odcho­dze­niu. Intym­na i zara­zem uni­wer­sal­na. Prze­peł­nio­na poczu­ciem stra­ty i żalem. Jej tytuł pisarz zaczerp­nął z pięt­na­sto­wiecz­ne­go moralitetu.

Książ­ka zaczy­na się od pogrze­bu głów­ne­go boha­te­ra. Potem losy Eve­ry­ma­na śle­dzi­my, poczy­na­jąc od jego pierw­sze­go szo­ku­ją­ce­go zetknię­cia ze śmier­cią na idyl­licz­nej pla­ży w cza­sach dzie­ciń­stwa, poprzez kolej­ne mał­żeń­skie pró­by i osią­gnię­cia zawo­do­we męż­czy­zny w kwie­cie wie­ku, aż po sta­rość, kie­dy kolej­no żegna swo­ich rówie­śni­ków i wal­czy z nie­do­sko­na­ło­ścia­mi cia­ła, któ­re odma­wia mu posłuszeństwa.

To wła­śnie sta­rze­ją­ce się ludz­kie cia­ło – co czę­ste u Rotha – sta­je się głów­nym boha­te­rem tej małej (nie­speł­na 170 stron!), lecz potęż­nej książ­ki. Nie­unik­nio­na kolej rze­czy, budzą­ca w nas jed­na­ko­we prze­ra­że­nie, któ­rej doświad­czy­my wszyscy.

Geo­r­ge R.R. Mar­tin: Brud­ne Gry (Zysk i s‑ka)

Na uli­cach Dżo­ke­ro­wa wybu­cha woj­na mię­dzy mafią i Wid­mo­wy­mi Pię­ścia­mi. Prze­moc wyrwa­ła się spod wszel­kiej kon­tro­li i nawet aso­wie i dżo­ke­rzy są zmu­sze­ni toczyć bój z siła­mi świa­ta przestępczego…

Brud­ne gry, roz­gry­wa­ją się w cza­sie wyda­rzeń opi­sa­nych w Wypra­wie asów i tuż po nich. Trzy głów­ne wąt­ki książ­ki two­rzą spla­ta­ją­ce się ze sobą opo­wie­ści. Pierw­sza z nich opo­wia­da o kry­zy­sie toż­sa­mo­ści Żół­wia, któ­ry zwąt­pił w sens swej super­bo­ha­ter­skiej dzia­łal­no­ści. Dru­ga sta­no­wi rela­cję z życia Croy­da Cren­so­na, któ­ry prze­cho­dzi przez dwie kolej­ne trans­for­ma­cje. Wresz­cie trze­cia to opo­wieść o wysił­kach Tachio­na, pró­bu­ją­ce­go upo­rać się z nowo odna­le­zio­nym wnu­kiem Blaise‘em, woj­ną gan­gów na uli­cach Dżo­ke­ro­wa oraz zagro­że­niem, jakie stwa­rza Crenson.

Remi­giusz Pio­trow­ski: Absur­dy i kurio­za przed­wo­jen­nej Pol­ski (PWN)

Co śmie­szy­ło prze­cięt­ne­go oby­wa­te­la II RP?
Po co roz­krę­ca­no afe­ry roba­ko­we w wykwint­nych war­szaw­skich lokalach?
Kto był naj­głup­szym prze­stęp­cą przed­wo­jen­nej Polski?
Ile kosz­to­wa­ło zaaran­żo­wa­nie mał­żeń­stwa z doma­tor­ką przy kości, a ile z pan­ną szczu­płą i lubią­cą podróże?
Jakie były naj­dzi­wacz­niej­sze spo­so­by zarob­ko­wa­nia i któ­re zawo­dy ode­szły do lamusa?
Peł­na humo­ru, aneg­do­tycz­na opo­wieść o naj­bar­dziej absur­dal­nych histo­riach z życia przed­wo­jen­nej Pol­ski. Autor nie­zwy­kle barw­nie, z eru­dy­cją i fan­ta­zją opo­wia­da o nie­do­rzecz­nych sytu­acjach, któ­rych nie bra­ko­wa­ło w codzien­no­ści oby­wa­te­la II RP. A ory­gi­na­łów i eks­cen­try­ków było w tam­tej Pol­sce na pęcz­ki! W nie­zli­czo­nych przy­kła­dach autor poka­zu­je zło­żo­ność i bogac­two ówcze­snej oby­cza­jo­wo­ści, a wszyst­ko na tle realiów spo­łecz­nych, sytu­acji poli­tycz­nej i gospo­dar­czej kraju.
Opo­wia­da­ne histo­rie roz­śmie­sza­ją i zaska­ku­ją, ale też skła­nia­ją do reflek­sji – zwłasz­cza kie­dy autor kon­fron­tu­je je ze współ­cze­sno­ścią. Tekst ubar­wia­ją ilu­stra­cje oraz wyim­ki mniej zna­nych wspo­mnień, a tak­że dzien­ni­ków i pra­sy z lat 20. i 30.