Tolkien: twórca Śródziemia – wystawa

Pro­fe­sor Tol­kien był czło­wie­kiem wie­lu talen­tów: zna­ko­mi­ty wykła­dow­ca, kul­to­wy pisarz, wybit­ny języ­ko­znaw­ca pra­cu­ją­cy przy powsta­wa­niu naj­więk­sze­go słow­ni­ka języ­ka angiel­skie­go i jed­no­cze­śnie kreu­ją­cy wła­sne dia­lek­ty, w tym quenej­ski – Wyso­ką Mowę, czy­li narze­cze elfów. Poza tym wszyst­kim był rów­nież gra­fi­kiem ama­to­rem – sam wyko­ny­wał ilu­stra­cje do aktu­al­nie two­rzo­nych dzieł.

Sam Tol­kien czę­sto powta­rzał, że nie ma talen­tu do ryso­wa­nia. A mimo to jego pra­ce mają w sobie coś urze­ka­ją­ce­go, coś co przy­cią­ga wzrok, nie pozwa­la odwró­cić się od inte­re­su­ją­cych w każ­dym calu wzo­rów. Przede wszyst­kim zachwy­ca­ła kali­gra­fia Tol­kie­na, dzię­ki któ­rej pismo elfów praw­dzi­wie oży­wa­ło. Wszyst­kie pra­ce gra­ficz­ne J.R.R. Tol­kie­na, w tym trzy dotąd nie­pu­bli­ko­wa­ne, będzie moż­na zoba­czyć tego lata na spe­cjal­nej wysta­wie poświę­co­nej jego twór­czo­ści, któ­ra odbę­dzie się w Biblio­te­ce Bodle­jań­skiej przy Uni­wer­sy­te­cie Oks­fordz­kim, zaty­tu­ło­wa­nej Tol­kien: twór­ca Śródziemia.

Nie nawią­zu­ją w spo­sób bez­po­śred­ni do jego dzieł fan­ta­sy, ale dwa z nich zawie­ra­ją elfic­kie tek­sty, co łączy je z twór­czo­ścią osa­dzo­ną w Śród­zie­miu – wyima­gi­no­wa­nym świe­cie, gdzie roz­gry­wa­ły się wyda­rze­nia zna­ne z Wład­cy pier­ście­ni i Hob­bi­ta, sko­men­to­wa­ła nie­zna­ne dotąd pra­ce gra­ficz­ne Tol­kie­na Cathe­ri­ne McIl­wa­ine, archi­wist­ka biblioteki.

Wysta­wa poza trze­ma spe­cjal­ny­mi gra­fi­ka­mi zawie­ra licz­ne ilu­stra­cje z Hob­bi­ta, pro­jekt okład­ki pierw­sze­go wyda­nia tej powie­ści z 1937 roku, mapy, wstęp­ne szki­ce i bar­dziej zaawan­so­wa­ne rysun­ki. Całość ma poka­zać, że Tol­kien swo­je nie­zrów­na­ne pisar­stwo opie­rał na ponad­prze­cięt­nej wyobraź­ni wizualnej.

Znacz­na część wysta­wa ma być poświę­co­na rów­nież tema­to­wi mitycz­nej miło­ści śmier­tel­ne­go czło­wie­ka Bere­na i nie­śmier­tel­nej elf­ki Lúthien. Tu tak­że miło­śni­cy Tol­kie­na zapo­zna­ją się z wcze­śniej nie­pu­bli­ko­wa­ny­mi mate­ria­ła­mi, np. mapą, na któ­rej poja­wia­ją się imio­na legen­dar­nych kochan­ków czy stro­ną z Quen­ta Sil­ma­ril­lion ze wstę­pem do opo­wie­ści o Bere­nie i Lúthien.

Poza pra­ca­mi gra­ficz­ny­mi odwie­dzją­cy będą mogli rów­nież zoba­czyć manu­skryp­ty Wład­cy pier­ście­ni i Hob­bi­ta, któ­re autor sprze­dał uczel­ni Marqu­et­te Uni­ver­si­ty w Mil­wau­kee za 1500 fun­tów, kie­dy zbli­ża­jąc się do eme­ry­tu­ry, zaczął oba­wiać się o fundusze.

Po raz pierw­szy w histo­rii będzie­my mieć te manu­skryp­ty. Będą dołą­czo­ne do naszej wspa­nia­łej kolek­cji. To napraw­dę eks­cy­tu­ją­ce, powie­dzia­ła Cathe­ri­ne McIlwaine.

Wysta­wę będzie moż­na zwie­dzać od 1 czerw­ca do 28 paź­dzier­ni­ka w Biblio­te­ce Bodle­jań­skiej. Przy oka­zji wysta­wy Tol­kien: twór­ca Śród­zie­mia wyda­na zosta­nie rów­nież boga­to ilu­stro­wa­na książ­ka o takim samym tytule.

Przy­go­to­wał Oskar Grzelak

źró­dło:

www.bodleian.ox.ac.uk/news/2018/feb-13
www.theguardian.com/books/2018/mar/24/unpublished-art-by-lord-of-the-rings-creator-jrr-tolkien-goes-on-show